راهنمای محلی خوزستان

مهر گزارش می‌دهد؛

«سازه های آبی شوشتر» شاهکار نبوغ و خلاقیت ایرانی

طبق اعلام سازمان یونسکو، سازه‌های آبی شوشتر به عنوان شاهکار نبوغ و خلاقیت معرفی شده است که این آثار تاریخی در استان خوزستان همه ساله پذیرای مسافران و گردشگران به شمار می‌رود.

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها: با فرارسیدن ایام نوروز و آغاز مسافرت‌های نوروزی، گردشگران بیشماری اعم از ایرانی و خارجی به استان خوزستان سفر می‌کنند چرا که این استان با تمدن ۹ هزار ساله خود و داشتن آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری، زبانزد عام و خاص شده است.

زیگورات چغازنبیل، مسجد رنگونی های آبادان، آرامگاه دانیال نبی، تشکوه رامهرمز، شهر تاریخی شوش، دشت سوسن ایذه، پل ۱۷۰۰ ساله ساسانی دزفول، تالاب بین‌المللی شادگان و… فقط بخشی از جاذبه‌های مهم گردشگری خوزستان به شمار می‌روند که همه ساله پذیرای مسافران و گردشگران هستند.

شهرستان شوشتر یکی از مقصدهای گردشگران و مسافران است چرا که وجود سازه‌های آبی در شوشتر و داشتن سیستم آبیاری قدمتی به درازای تاریخ ایران سبب شده که مردم بسیاری از این آثار دیدن کنند؛ سازه‌های آبی شوشتر از بزرگ‌ترین مجموعه‌های صنعتی شناخته شده در عصر پیش از انقلاب صنعتی در جهان است و از سوی سازمان یونسکو «سازه های آبی شوشتر، شاهکار نبوغ و خلاقیت» نامیده شده است.

سازه‌های آبی شوشتر در دوران ساسانیان، برای بهره‌گیری از نیروی آب به‌عنوان محرک آسیاب‌های صنعتی ساخته شده است. در این مجموعه بزرگ، ساختمان آسیاب‌ها، آبشارها، کانال‌ها و تونل‌های عظیم هدایت آب و سیکا که محلی برای استراحت و تفریح است قابل توجه و جالب هستند.

در سفرنامه مادام ژان دیولافوآ باستان‌شناس نامدار فرانسوی از این محوطه به عنوان بزرگ‌ترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد شده است.

با این‌که تاریخچه ساخت سازه آبی شوشتر به دوران هخامنشی می‌رسد اما اغلب برنامه‌های نوسازی و ‏توسعه این بنا در قرن سوم میلادی و در عهد ساسانیان اجرا شده است. کارگرانی که این مجموعه سترگ را ‏بنا کرده‌اند، سربازهای رومی بوده‌اند که پس از شکست والرین، امپراتور روم از شاپور یکم، شاهنشاه ‏ساسانی به اسارت درآمدند. طبق نقل تاریخ، فرمانروای ساسانی دستور داد با نیروی کار سربازان اسیر ‏رومی، سازه آبیاری عظیمی با یک آبراهه و دو بند بنا شود تا با استفاده از آن، جریان آب این دیار ‏کنترل شود.

بازدید جهانگردان از سازه آبی شوشتر

جالب است بدانید این سازه در جهان بسیار شناخته شده تر از ایران است! ده‌ها کتاب و مقاله در خصوص این مجموعه نگاشته شده و هزاران جهانگرد سالانه از این مجموعه بازدید می‌کنند. خیلی از گروه‌های جهانگردی اروپا تنها برای بازدید از این سازه به ایران سفر می‌کنند.

در این مجموعه بزرگ، ساختمان آسیاب‌ها، آبشارها، کانال‌ها و تونل‌های عظیم هدایت آب و سیکا که محلی جهت استراحت و تفریح است قابل توجه و جالب هستند. در قسمت انتهایی ضلع غربی این مجموعه، سیکا قرار دارد که دسترسی به فضای درون آن از طریق چند پله دستکند میسر است. درون این فضا یک حوض ۸ ضلعی با کانال‌های کوچک به چشم می‌خورد. آب این حوض از طریق یک جوی که از دیواره سیکا خارج می‌شود تأمین و از طریق دو کانال کوچک به درون رودخانه هدایت می‌شود.

این مجموعه جزئی از کانال‌های آبرسانی به آسیاب‌ها بوده که بعدها در دوره قاجار و در زمان حکومت محتشم (از حکام محلی) سدی در این مکان زده شده و در این مکان آب از یک قسمت داخل و وارد یک ۸ ضلعی گود شده و سپس از این هشت ضلعی وارد دو کانال و از آنجا وارد رودخانه می‌شود.

اساس کار مجموعه به این صورت است که سد گرگر مسیر رودخانه را مسدود کرده و سطح آب را برای آبگیری سه تونل حفر شده در تخته سنگ بالا می‌آورد. تونل‌های سه‌گانه، آب را به مجموعه هدایت می‌کنند و به کانال‌های متعددی تقسیم می‌شوند که پس از گرداندن چرخ آسیاب‌ها، آب به صورت آبشارهایی به محوطه‌ای حوضچه مانند سرازیر می‌شود.

یکی از ویژگی‌های بسیار بارز مجموعه آسیاب‌ها و آبشارها مجاورت آن با بافت تاریخی شهر شوشتر است. این محوطه علاوه بر استفاده‌های صنعتی، در ایام کم آبی نیز، آب مورد نیاز ساکنان را تأمین می‌کرد.

جاذبه‌های چشم‌نواز تونل‌های سه‌گانه در سازه آبی شوشتر

یک ویژگی بسیار زیبا و منحصر به فرد بصری نیز که در این مجموعه وجود دارد و جلوه‌ای خاص به آن می‌بخشد این است که آب حاصل از پساب آسیاب‌ها به صورت آبشارهای مصنوعی زیبا به محوطه‌ای حوضچه مانند می‌ریزد که منظره‌ای چشم‌نواز و دل‌انگیز را در مقابل دیدگان هر بیننده به وجود می‌آورد. همچنین در محوطه پشت بند که محل آبگیری سه تونل معروف «سه کوره»، «دهانه شهر» و «بلیتی» است نیز چشم‌انداز زیبایی به چشم می‌خورد.

تونل‌های سه‌گانه در پشت «پل بند گرگر»، وظیفه انتقال حجم معینی از آب را برای به حرکت درآوردن پره‌های آسیاب برعهده داشته‌اند.

مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر با توجه به زمان ساخت از شاهکارهای فنی و مهندسی در جهان است. این شاهکار مهندسی هم در ایران و هم در جهان بی‌نظیر است. با توجه به اهمیت شهر شوشتر در برهه‌هایی از تاریخ و توجه ویژه به احداث تأسیسات آبی در این منطقه که از فنون مهندسی پیچیده‌ای سود می‌جوید، ما را در نتیجه نهایی مصمم می‌کند که احداث آسیاب‌ها را متعلق به دوران کهن و حتی هم عصر با ساسانیان بدانیم. مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر در سال ۱۳۷۷ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۲۱۸۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

همچنین مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر به عنوان دهمین اثر ایران به کمیته میراث جهانی یونسکو معرفی شد و در نشست سالانه اعضای این کمیته در سال ۲۰۰۹ با احراز معیارهای ۱، ۲ و ۵ با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر در فهرست میراث جهانی یونسکو با شماره ۱۳۱۵ به ثبت جهانی رسید

مهر گزارش می دهد؛

«تالاب شادگان» تلاقی زیبای آب و نخل و نیزار

تالاب شادگان جایی است که آب و نخل و نیزار، تلاقی زیبایی با هم دارند و این پدیده زیبا باعث جذب گردشگران شده است.

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها: تالاب شادگان خوزستان سرزمینی آبی است. نقطه‌ای از جاهای دیدنی خوزستان که تلاقی آب و آفتاب و نخل و نی زار ترکیب جذابی را به وجود آورده‌اند. از یک سو گاومیش‌ها برای آب‌تنی به آب می‌زنند و از سوی دیگر پرندگان مهاجر بر فراز آب و نخل بال می‌کشند. همزیستی مسالمت‌آمیز حیوان و انسان به وضوح در این تالاب قابل رؤیت است.

تالاب شادگان بزرگترین تالاب ایران است که در جنوب استان خوزستان قرار دارد، برای رسیدن به این تالاب باید از مسیر جاده شادگان به دارخوین حرکت کرد و در ادامه مسیر به روستای صراخیه رسید؛ این روستا در حاشیه تالاب شادگان قرار دارد. در بخش غربی روستای صراخیه ایستگاه قایق سواری است. مسافران و گردشگران با استفاده از قایق‌های کرایه‌ای می‌توانند گشتی در تالاب بزنند و لحظات جالبی را تجربه کنند.

شاید هنگام ورود به تالاب شادگان تصور بشود که همه خانه‌ها کاملاً در آب هستند و اتصالی به خشکی ندارند اما در حقیقت چنین چیزی نیست و خانه‌هایی که با بلوک و آجر سیمانی ساخته شده‌اند از یک طرف به خشکی و از سه طرف به آب راه دارند. به همین علت تصور می‌شود که خانه‌ها روی آب قرار گرفته‌اند. در کنار هر خانه تعدادی قایق وجود دارد که وسیله رفت و آمد اهالی تالاب است.

عبور از میان نیزارها با قایقی که آب‌های تالاب را می‌شکافد و خواب پرندگان را آشفته می‌کند، تجربه‌ای است که مسافران و گردشگران از سفر به این تالاب از یاد نخواهند برد. این تالاب مکان مناسبی برای پرندگان مهاجر است. دیدن از نزدیک پرندگانی چون اردک کرکری، انواع غاز وحشی، لک لک‌ها و فلامینگو در حین گردش در تالاب بسیار جالب و البته دلنشین خواهد بود.

میزبانی از مسافران در مضیف‌های تالاب

به‌علاوه مضیف‌هایی (استراحتگاهی ساخته شده از نی و برگ درخت نخل) برای گردشگران در جزیره‌ای وسط تالاب تدارک دیده شده است. در مضیف‌ها به و میان منطقه با چای و قهوه از کسانی که از این منطقه دیدن می‌کنند، پذیرایی می‌شود. استراحت در مضیف‌ها و بهره‌مندی از طعم دلچسب قهوه در قاب خاطرات مسافران تا همیشه باقی خواهد ماند.

گردشگران و مسافران می‌توانند از بازارچه خرید سوغات و صنایع دستی که اغلب شامل سبد، حصیر و … که حاصل دست هنرمندان تالاب نشین است، به عنوان سوغاتی خریداری کنند. از دیگر امکاناتی که در اطراف تالاب شادگان وجود دارد می‌توان به پارکینگ، مسجد (مسجدی بدون گنبد و مناره)، تعدادی کپر و آلاچیق برای استراحت و رستوران محلی اشاره کرد.

این تالاب نزدیک به شهرستان‌های شادگان، ماهشهر و آبادان است. در گویش محلی به اینجا «هور» یا «هورالعظیم» می‌گویند. برای رسیدن به مرکز تفریحی و گردشگری تالاب شادگان خوزستان چندین راه دسترسی وجود دارد؛ نخست می‌توان از جاده آبادان اهواز به سمت تالاب حرکت کرد و آنگاه که به سه راهی شادگان دارخوین که رسید، می‌توان وارد جاده تالاب شد. این یک جاده آسفالتی است. بعد از طی مسیری نزدیک به روستای صراخیه این جاده آسفالتی از وسط تالاب می‌گذرد. پس از گذر از میان آب‌ها به تالاب و روستای صراخیه می‌رسید. اینجا ونیز ایران است.

جاذبه‌های نزدیک به شادگان

مهمترین هدف گردشگران برای سفر به شادگان بازدید از هورالعظیم است. از دیگر جاذبه‌های نزدیک به شادگان پناهگاه حیات وحش را می‌توان نام برد که غنی از گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری است. بازدید از روستای صراخیه و دیدن خانه‌هایی روی آب و ساخته شده از خشت و نی می‌تواند عجیب و جالب باشد.

آرامگاه ملافاضل لنکرانی از شاعران معاصر و نامدار این منطقه و مضیف‌ها از دیگر بخش‌های مهم این ناحیه هستند. مردم می‌توانند در این بازارها انواع صنایع دستی ساخته شده با نی و حصیر را خریداری کنند.

تالاب شادگان خوزستان جزو تالاب‌هایی است که توسط سازمان یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت شده اما این تالاب با وجود جذب گردشگران بسیاری از سراسر ایران هنوز دارای امکانات کامل و کافی نیست.

پرواز پرندگان مهاجر بر فراز پل سفید اهواز

هر ساله با سرد شدن هوا در نیم کره شمالی پرندگان مهاجر از مناطق سردسیر سیبری، شمال اروپا و همچنین مناطق گرمسیری از جمله خاورمیانه و شمال آفریقا، به کشور و استان خوزستان مهاجرت می‌کنند. پل سفید اهواز مکانی برای حضور شهروندانی است که برای دیدن و غذا دادن به این پرندگان جمع می‌شوند. پل سفید اهواز یا پل معلق نماد شهر اهواز یکی از قدیمی‌ترین پل‌های مدرن محسوب می‌شود که در سال ۱۳۱۵ بر روی رودخانه کارون ساخته شد.

عکس : خبرگزاری میراث آریا/سپیده سلمان وردی

نخستین نمایشگاه موزه‌ها، اشیا و اسناد تاریخی صنعت نفت جنوب

نخستین نمایشگاه موزه‌ها، اشیا و اسناد تاریخی صنعت نفت در محل مدرسه کارآموزان پیشین صنعت نفت جنوب گشایش یافت.

به گزارش رسانه گردشگری و فرهنگی خوزستان به نقل از شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، آیین گشایش نخستین نمایشگاه موزه‌ها، اشیا و اسناد تاریخی صنعت نفت با حضور حسین شاملی، مدیر مرکز اسناد و موزه‌های صنعت نفت، سید احمد موالی‌زاده، فرماندار اهواز و مدیران ارشد مناطق نفت‌خیز جنوب در محل مدرسه کارآموزان پیشین صنعت نفت جنوب برگزار شد.

در این نمایشگاه برش کوچکی از تجهیزات و اسناد میراثی صنعت نفت جنوب در معرض دید عموم قرار گرفته است، به‌گونه‌ای که می‌توان آن را پنجره کوچکی از تاریخ بیش از یکصدساله صنعت نفت دانست.

۳۶ عنوان کتاب در نخستین نمایشگاه موزه‌ها، اشیا و اسناد تاریخی صنعت نفت جنوب در محل مدرسه کارآموزان پیشین صنعت نفت جنوب رونمایی شد.

۳۶ عنوان کتاب در نخستین نمایشگاه موزه‌ها، اشیا و اسناد تاریخی صنعت نفت جنوب در محل مدرسه کارآموزان پیشین صنعت نفت جنوب رونمایی شد. این ٣۶ عنوان کتاب به قلم کارکنان صنعت نفت تالیف شده است. در این نمایشگاه برش کوچکی از تجهیزات و اسناد میراثی صنعت نفت جنوب در معرض دید عموم قرار گرفته است، به‌گونه‌ای که می‌توان آن را پنجره کوچکی از تاریخ بیش از یکصدساله صنعت نفت دانست.

مهندس علیرضا دانشی، مدیر عامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در این آیین ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این نمایشگاه در راستای حفظ میراث صنعت نفت، بیان داشت: حفظ این میراث بر ما ضروری است، چرا که پیش نیاز بنا کردن آینده‌ای بهتر، شناخت ریشه‌های گذشته است.

وی بر ضرورت حفظ تاریخ و سنت تاکید کرد و افزود: حفظ و نگهداری تاریخ موجب ایجاد ظرفیت وجودی و درونی جامعه می‌شود؛ به این منظور مطالعه تاریخ ضروری است.

مدیر عامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب از تألیف حدود ١۵٠ تا ٢٠٠ جلد کتاب طی چندسال اخیر خبر داد و بیان کرد: در این آیین تنها گوشه‌ای از کتب تالیف شده کارکنان صنعت نفت رونمایی شد و برای سال‌های آینده در نظر داریم که آیین رونمایی کتاب وسعت یابد.

در این آیین بخشی از کتب تالیف شده از سوی کارکنان صنعت نفت در چند سال گذشته رونمایی شد که می‌توان از میان آنها به کتاب بهداشت حرفه‌ای و خطرات تهدیدکننده سلامت کارکنان صنعت حفاری و فعالیت‌های جانبی، نفت و جغرافیای اقتصادی، دستاوردهای پژوهشی زمین‌شناسی نفت، زمین‌شناسی تحت‌الارضی پایه‌ای، چینه‌شناسی زاگرس، کتب چند جلدی میدان نفتون از ابتدا تاکنون، بلاهایی که جنگ بر سر زنان می‌آورد، در کوچه‌های جنگ، چاه اندر چاه شد، بوی خوش سال‌های فراموش شده، برنامه‌ریزی راهبردی انرژی‌های تجدید پذیر، مدیریت آناتومی و خلاقیت کارکنان، Pansystem و FASI در چاه آزمایی، سومین کنگره راهبردی نفت و نیرو، پمپ ویژگی‌ها و کاربردها، مهندسی مخازن هیدروکربوری اشاره داشت

نخستین نمایشگاه موزه‌ها، اشیا و اسناد تاریخی صنعت نفت جنوب از ١٩ تا ٢٢ اسفندماه و از ساعت ٩ صبح تا ١٧ عصر برگزار می‌شود

تصاویر مریم شهابی نژاد... مهدی پدرام خو /تسنیم

نشست مشترک معاون گردشگری خوزستان با راهنمایان رسمی گردشگری استان خوزستان

در نشست صمیمانه راهنمایان گردشگری خوزستان با معاون گردشگری استان، مشکلات و چالش‌های این حوزه توسط برخی راهنمایان و رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری مطرح شد و راهنمایان خواستار عزم جدی اداره‌کل میراث‌فرهنگی برای برخورد قاطع با راهنمایان غیرمجاز شدند. معاون گردشگری خوزستان نیز ضمن بیان برنامه طولانی‌مدت خود در پیگیری‌های قانونی در این‌باره، حمایت همه‌جانبه خود از زیرمجموعه‌های حوزه گردشگری را اعلام کرد.

عکس ـ سپیده سلمان‌وندی