راهنمای محلی خوزستان

به شوشتر شهر جهانی بدون موزه خوش آمدید!

روز ۱۸ می که از سوی کمیته بین‌المللی موزه‌ها (ICOM) به عنوان روز جهانی موزه در نام‌گذاری شده، روزی برای نگاه دوباره به تاریخ و فرهنگ است. روز موزه با این هدف پای گرفته تا موزه‌ها، اهمیت و ارزش خود را در بین مردم حفظ کنند و مردم، با این نهاد دائمی فرهنگی بیش‌تر آشنا شوند.

بازدید از موزه‌ ها فرصتی مناسب برای آشنایی با فرهنگ و تاریخ یک کشور و شهر، نگهداری و نمایش میراث‌ های فرهنگی، تاریخی و هنری، یادگیری و آموزش، پژوهش و تحقیقات علمی، تفریح و آرامش، و برقراری ارتباطات اجتماعی است.

موزه‌ها را می‌توان روایت‌گران بی‌صدای تاریخ و فرهنگ جوامع دانست. در واقع، هر یک از اشیا و آثار موجود در موزه، به هزار زبان بیننده‌ها را با روزهای پشت سر گذاشته و فرهنگ نهفته در بطن و تاروپود خود آشنا می‌کنند.

شاید اگر موزه‌ها به جمع‌آوری آثار به‌جامانده از گذشتگان و حفظ آن‌ها نمی‌پرداختند، امروز دانش و اطلاعات ما درباره گذشته بسیار ناچیز بود. البته نباید تصور کنید که موزه‌ها صرفاً محلی برای نمایش آثار باستانی و تاریخی هستند!

هر محلی که با هدف نمایش آثار ارزشمند هنری، علمی، جانوری و... آماده‌سازی شود، می‌تواند یک موزه باشد. حتی بسیاری از بناهای تاریخی، نگارخانه‌ها، کتابخانه‌ها و آرشیوهای تاریخی هم نوعی موزه به شمار می‌روند.

به طور کلی، موزه‌ها و هرآنچه در آن‌ها نمایش داده می‌شود، آیینه‌ای است که هنر، فرهنگ، باورها و آداب‌ورسوم مردم یک سرزمین را در گذشته، حال و آینده نشان می‌دهد و یک پل ارتباطی مؤثر برای پیوند آن‌ها است.

هر گردشگری و علاقه مند به تاریخ که وارد شهری می شود یکی از اولین مکانهایی که تمایل دارد ببینید موزه شهر است چون بازگو کننده تاریخ ، فرهنگ وآداب و رسوم آن شهر

کهن شهر باستانی شوشتر از جمله شهرهایی که است که در حوزه تاریخ و‌ تمدن، صنعت و هنر، مشاهیر و اسناد و متون پر ارزش کهن و بسیاری مسائل دیگر، و تاریخ پر فراز و نشیب آن در طول تاریخ همیشه سر آمد بوده استاست.
سیزده اثر منظومه آبی شوشتر ،سرای جهانی افضل شوشتر و صدها اثر ثبت ملی با کاربری‌های مختلف و گوناگون ظرفیت‌هایی است که کمتر نقطه‌ای در جهان می‌توان یافت.

در بین این همه اندوخته و ارث با ارزش به‌جا مانده از گذشتگان، اما هنوز مکانی برای عرضه آثار یا اشیا یا اسناد و متون تاریخی ندارد و این برای شوشتر که نام جهانی را یدک می کشد و دوست داران و میراث دوستان ناگوار است.سالهاست که دوستدارن و فعالان میراث فرهنگی و اجتماعی درخواست احداث موزه را در شوشتر به گوش مدیران و مسولین استانی و کشوری رساندند و مدیران و مسولین مختلف وعده راه اندازی موزه را درشوشتر دادند ولی متاسفانه هیچ کدام هنوز عملی نشده است. می‌رود
می‌شوند. این درحالی است که تعداد بسیاری از اسناد و مکاتبات تاریخی که مربوط به تجار شوشتر با تجار هندی می‌شود نیاز به مکان مناسب برای حفاظت و ساماندهی دارد

هر چند در شوشتر میراث دوستانی چون
مرحوم استاد نژاد فتحی و فرزند ایشان راد نژاد فتحی در قالب مجموعه شخصی در اماکن چون کافه تارمه واقع در سرای جهانی افضل شوشتر و نیز موزه سنگ در سرای افضل توسط اداره میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی و پایگاه جهانی سازه های آبی تاریخی شوشتر به عرض نمایش گذاشته ولی یه مکان شاخص و براساس استاندارهای جهانی برای موزه شوشتر لازم است.

شوشتر پتانسیل فراوانی برای احداث موزه های در انواع مختلف دارد که از آن جمله میتوان به موزه آب،موزه حیات وحش، موزه آداب و رسوم ،موزه کار،موزه معماری،موزه تاریخی و باستان،موزه موسیقی و… نام برد

امید است که با همت و تلاش دوستداران و فرهنگ دوستان و همکاری مسئولین امر احداث موزه شوشتر عملی شود تا علاقه مندان و میراث دوستان بیشتر با فرهنگ و هنر شهر جهانی شوشتر آشنا شوند.

نگارش:ابوالفضل مهدی پور

فعال گردشگری و فرهنگی استان خوزستان

کارگاه‌های بافت‌گردی و شوشترشناسی برگزار شد

کارگاه‌های بافت‌گردی و شوشترشناسی به‌منظور شناخت بهتر گردشگران از بناهای تاریخی و آداب و رسوم به همت جمعی از دوستداران میراث فرهنگی و فعالان گردشگری شوشتر برگزار شد.

به گزارش میراث آریا، ابوالفضل مهدی‌پور با بیان اینکه در این کارگاه هر هفته بخشی از بافت یا اثری تاریخی مورد بازدید قرار می‌گیرد، تصریح کرد: یکی از موثرترین راه‌ها برای جلوگیری از تخریب آثار تاریخی برگزاری تورهای بافت‌گردی و معرفی و شناساندن این میراث ارزشمند است.

دوستدار میراث فرهنگی افزود: طرح کارگاه‌های شوشترشناسی به‌منظور دانش‌افزایی و ارتقای آگاهی عموم مردم از میراث گذشتگان و پیشینه تاریخ و تمدن و فرهنگ ‌و آداب و رسوم شوشتر اجرا می‌شود.

او گفت: در این کارگاه‌ها کارشناسان میراث فرهنگی و فعالان گردشگری شوشتر توضیحاتی درمورد بناها و آثار تاریخی و نیز آداب و رسوم به زبان ساده ارائه می‌کنند و به بحث و گفت‌وگو می‌پردازند.

مهدی پور ادامه داد: در این کارگاه‌ها علاوه بر توضیحات به نقش ارزشمند بناها و بافت‌گردی برای رونق گردشگری و نیز حضور سرمایه‌گذاران در بخش میراث فرهنگی و گردشگری بحث و تبادل نظر می‌شود و اهالی و پیشکسوتان به روایت خاطره و تجربه درمورد آداب و رسوم خود در بافت تاریخی می‌پردازند.

این فعال میراث فرهنگی با بیان اینکه شهرهایی مانند شوشتر دارای ارزش تاریخی هستند؛ ارزشی که شامل عناصر معماری هنری و فرهنگی است و به همین علت است که بافت تاریخی به‌عنوان میراثی گران‌بها و باارزش در کنار بافت جدید به شمار می‌آید، خاطرنشان کرد: این میراث گران‌بها می‌تواند در زمینه توسعه آینده شهر به‌ویژه از لحاظ گردشگری و جذب گردشگر دارای اهمیت فراوان باشد.

او افزود: بافت‌های تاریخی نه تنها میراث ملموس هستند بلکه به عنوان اسناد زنده‌ای از تمدن‌های گذشته اطلاعات ارزشمندی را به نمایش می‌گذارند.

این دوستدار میراث فرهنگی و گردشگری همچنین با اشاره به اینکه بافت‌های شهری با ترکیب معماری تاریخی و مدرن نشانگر پیوندی عمیق بین خلاقیت بشری و طبیعت است، گفت: جاذبه‌های گردشگری به‌خصوص بافت قدیمی شهرها به عنوان اصلی‌ترین عوامل جذب گردشگر محسوب می‌شوند.

مهدی پور با بیان اینکه امروزه اهمیت زیادی به بافت‌های تاریخی داده می‌شود و معرفی این جاذبه‌ها می‌تواند نقش مهمی در این راستا داشته باشد، یادآوری کرد: بافت تاریخی شوشتر را می‌توان جزو یکی از مهمترین جاذبه‌های شهری در کشور به شمار آورد که جاذبه‌های زیادی از دوران مختلف را در خود جای داده است.

به گفته او، محله‌های این شهر در دل خود جاذبه‌های بسیاری دارند و هنوز بسیاری از آن‌ها ناشناخته مانده و می‌توان براساس مسیرهای گردشگری آن‌ها را معرفی کرد.

این فعال میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه بافت متراکم شهری، کوچه‌های میراثی شوشتر و ساختارها و سازه‌های این شهر را به موزه‌ای زنده تبدیل کرده است، اظهار کرد: کهن‌شهر شوشتر با برخورداری از پتانسیل‌های فراوان از جمله بناهای آبی و تاریخی، اماکن مذهبی و زیارتگاه‌ها، طبیعت بکر و زیبا و بافت تاریخی باارزش شامل عناصری همچون خانه‌های تاریخی، سراها، ساباط‌ها، بافت سنتی و... همواره مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی و علاقه‌مندان و اندیشمندان بوده است.

به باور مهدی پور، آشنایی عموم مردم به‌خصوص کودکان و نوجوانان با جاذبه‌های تاریخی و گردشگری و بافت سنتی و آداب و رسوم باعث تقویت حس مسئولیت‌پذیری جامعه در حفظ و نگهداری میراث فرهنگی شده و از ظهور پدیده وندالیسم و تخریب آثار تاریخی پیشگیری می‌کند و نیز موجب احیای آداب و رسوم سنتی می‌شود

پلاژ سد مارون بهبهان

مجموعه تفریحی ، ورزشی و گردشگری پلاژ سد مارون با وسعت حدود ۱۳ هکتار در ۲۴ کیلومتری شهرستان بهبهان کنار دریاچه زیبای سد مارون واقع شده است.
این مجموعه دارای فضای سبز زیبا و گونه های گیاهی متنوع است که چشم اندازی زیبا را به وجود آورده. این ویلاها دارای تجهیزات کامل از قبیل سرویس خواب ، مبلمان ، میز نهارخوری ، سیستم خنک کننده و تهویه هوا ، شبکه های استانی تلویزیون و آشپزخانه می باشد.
دریاچه سد مارون یکی از زیباترین دریاچه‌های ایران است که در کنار آن پلاژی تفریحی در بهبهان برای رفاه و استفاده گردشگران با امکانات فوق‌ العاده ساخته شده است. این دریاچه از کوه‌های زاگرس سرچشمه می‌گیرد.

پوشش گیاهی فراگیر پلاژ سد مارون بهبهان از چمن و گونه‌های مختلف گیاهی بومی تشکیل شده و امکانات تفریحی مختلفی مانند پیست دوچرخه‌سواری و موتور چهارچرخ، زمین بازی مینی‌فوتبال، بدمینتون، گشت دریاچه با اتوبوس مخصوص در فضای آن فراهم شده است.
علاوه بر این، پارک مخصوص بازی کودکان در آن احداث شده است

پلاژ سد مارون در استان خوزستان و پنج کیلومتر بعد از سد مخزنی مارون اطراف شهرستان بهبهان واقع شده است.

عکس:میراث آریا/سپیده سلمان وندی

عبابافی بهبهان میراث ۵۰۰ ساله

لباس هر انسان، چیزیست که به وسیله آن تن خود را می پوشاند. اما برای ایرانیان، لباس چیزی فراتر از یک پوشش معمولی برای بدن آن هاست. ایرانیان نه فقط به تناسب آب و هوایی که در آن زندگی می کنند، بلکه با توجه به موقعیت اجتماعی و اقتصادی افراد هم پوشش های بسیار متنوعی را برای مردان داشتند. یکی از این پوشش های سنتی عباست. لباسی بسیار ساده و سبک که معمولا آن را بر روی لباس های دیگر می پوشند. برای آشنایی با هنر ۵۰۰ ساله عبا بافی بهبهان با الی گشت همراه شوید.

هنر عبا بافی از گذشته هایی دور در جای جای کشورمان رونق داشته است. عبا، رو پوشی بسیار سبک و البته ساده است که معمولا بخشی از مردان ایرانی آن را بر روی لباس های دیگرشان می پوشیدند. طبق سنت های ایرانیان، عبا معمولا جامه و لباس اهالی علم و روحانیون بوده است. هرچند به دلیل راحتی این لباس و سبکی آن، تا همین دهه پیش بسیاری از مردان ایرانی در خانه هایشان آن را بر روی دوش های خود می انداختند. استفاده از پوشش عبا در کشور گستردگی بسیاری داشته و نمی توان آن را به مکانی خاص تعمیم داد. شهرهایی همچون بهبهان، بوشهر، نایین، مشهد و … شهرهایی بودن که عبا بافی در آن ها رونق چشم گیری داشته است. درون این شهرها، کارگاه عبا بافی بسیاری به فعالیت و تولید عبا مشغول بودند.

عبای بهبهان، یکی از با کیفیت ترین انواع عبا در ایران است که هنوز هم بسیاری از روحانیون کشور، عبای این شهر را برای پوشیدن انتخاب می کنند. عبای این شهر دو نوع دارد. یکی عبای تابستانی به نام “حله” و دیگری عبای کلفت و زمستانی به نام “چقه”. در تهیه عبای بهبهان از از نخ های دست ریس پشم گوسفندان و البته پشم شتر استفاده می شود. مردم بهبهان این نخ ها را در کارگاه های خانگی خود به وسیله موادی مثل حنا، پوست بلوط و یا پوست گردو رنگ آمیزی می کنند.

مثلا بازار هدف عبا بافان کشور، بیشتر شهرهای مذهبی کشورمان هستند. عبای بهبهان بیشتر به شهرهای مثل مشهد، قم، برخی شهرهای جنوبی و البته تعدادی از کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می شود.

بیشتر شهرت صنعت عبا بافی بهبهان به خاطر کیفیت مواد اولیه به کار رفته در ساخت آن و همچنین شیوه قدیمی و سنتی بافت آن است که بر خلاف دیگر شهرهای تولید کننده عبا در کشور، چندان به روز رسانی نشده است. نخ این عبا را به وسیله مواد و رنگ دانه های طبیعی و به شیوه کاملا سنتی رنگ آمیزی می کنند. عبای بهبهان در رنگ های مشکی، خرمایی، خاکستری و شیری به بازار عرضه می شوند.

در شهر تاریخی بهبهان، می توان بیش از ۱۰ کارگاه عبا بافی فعال و پر رونق را پیدا کرد. اکثر این کارگاه ها در بافت قدیمی این شهر و خانه های با صفا و حیاط دار آن بر پا شده اند. استاد کاران بسیاری عبا بافی بهبهان را رونق بخشیده اند. کارگاه های استادان “علی خوب”، “غلام عظیمی”، “تقی پریزاد”، ایرج مهدیان”، “اسدالله پریسوز”، “اسدالله یوسفی”، “ناصر مویدی”، “حسین مترصد”، “محمد دهداریان” و “جعفر مشغول الذکر” معروف ترین کارگاه های عبا بافی شهر بهبهان هستند.

استاد علی خوب درباره صنعت عبابافی اظهار داشت: این هنر از دیرباز در مناطق مختلف ایران مانند بوشهر، نائین و مشهد رواج داشته و حتی در کتب تاریخی آمده است، از زمان پیامبر بافت عبا در شهرهای عربستان مرسوم بوده و پس از آن، تولید عبا در بهبهان متمرکز شده و حدود 500 سال است که هنر عبابافی به عنوان یکی از صنایع دستی مهم در بهبهان محسوب می‌شود.

وی در تشریح تفاوت بافت عبا کنونی در مقایسه با دوران پیشین، افزود: شیوه بافت عبا در بسیاری از شهرها در مقایسه با گذشته متفاوت است و از دستگاه‌های مدرن یا پنبه‌های کارخانه‌ای در بافندگی استفاده می‌شود اما در بهبهان، بافندگان عبا همان شیوه قدیمی را که از اجدادشان به یادگار مانده است در بافت به‌کار می‌برند و دستگاه های عبابافی ساختاری قدیمی و سنتی دارند بیشتر این کارگاه ها در خیابان پیروز بهبهان و در مجاورت مسجد مکتب المهدی یا در کوچه شهید قنبریان واقه شده اند.

منبع: تسنیم .میراث‌آریا

زیگورات چغارنبیل ...شکوه یک اثر باستانی

زیگورات دوراونتاش (آشوری: Dūr Untaš؛ ایلامی: Āl Untaš dNapiriša) که بیشتر با نام چُغازَنبیل شناخته می‌شود، نیایشگاهی باستانی است که حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد در تمدن ایلام ساخته شد. این زیگورات، بنای مرکزی محوطه باستانی به‌جای مانده از مجموعه‌ی ایلامی دوراونتاش است که نزدیک شوش در استان خوزستان قرار گرفته. چغازنبیل در سال ۱۹۷۹ میلادی به عنوان اولین اثر تاریخی از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت و معماری منحصر به فرد آن، در کنار زیگورات‌های کشف شده در میاندورود، برای باستان‌شناسان و علاقه‌مندان به تاریخ و میراث فرهنگی جهانی شناخته شده است.

محوطه تاریخی چغازنبیل شهری باستانی است که در قرن سیزده پیش از میلاد توسط پادشاه عیلامی ها بنا شد. این شهر از قسمت های مختلفی چون زیگورات، حصارها، دروازه ها، معابد، خانه های مسکونی، کاخ ها و سازه ی دفع آب تشکیل شده است و سه حصار بیرونی، میانی و درونی دارد. بخش مقدس شهر، زیگورات (کلمه ای اکدی که در بین النهرین و ایلام برای معابد چند طبقه ای استفاده می شده است)، نیایشگاهی باستانی است که بر روی تپه ای خاکی و در ساحل رودخانه ی دِز واقع شده است.

زیگورات چغازنبیل، نخستین ساختمان مذهبی ایران، در پنج طبقه و ارتفاع ۵۲ متر ساخته شده بود که اکنون تنها دو طبقه و نیم با ارتفاع ۲۵ متر از آن باقی مانده است. طبقه ی پنجم مرتفع ترین طبقه محسوب می شد و تنها کاهن ها و خانواده ی شاهی اجازه ی ورود به آن طبقه را داشتند، این طبقه جایگاه قراردادن خدای شهر شوش نیز به شمار می رفت.

این بنا با خشت و آجر ساخته شد و هدیه ی مردم شهر به دو تن از خدایان بزرگ عیلامی بود. بر روی دیوارهای معبد آجرهایی به خط میخی دیده می شود که همگی دارای متنی یکسان و بیانگر نام پادشاه و هدف او از ساخت این معبد است.

عکس: ایرنا /علی معرف