ابوالفضل مهدی پور
هنر چوقابافی
هنر چوقابافی
چوقا یا چوخا، بالاپوش مردان و عشایر لر بختیاری در جنوب غرب ایران است که همواره بدون آستین است و بهدست زنان بختیاری و از پشم گوسفند بافته میشود
. این پوشش فقط مخصوص مردان است و در بین مردم شهرنشین این قوم نیز در مراسم گوناگون استفاده میشود.
مردان در تابستان در زیر چوقا، پیراهن و در زمستان لباس گرم میپوشند.
چوقا در لرهای ساکن استان لرستان کمتر به کار گرفته میشود و بیشتر در میان لرهای بختیاری مورد استفاده قرار میگیرد. نه پوششی سفید است و نه سیاه؛ بلکه پوششی است با دو رنگ سیاه و سفید.
معمولاً بلندی چوقا باید به حدی باشد که تا زیر زانو برسد. در نقش آن خطوط سیاه به صورت عمودی وارد خطوط سفید میشوند.
آستین کوتاه چوقا بیشتر حالت نمایشی دارد و به عنوان جیب نیز میتوان از آن استفاده کرد. برای بافت این پوشش مردانه از دار خوابیده استفاده میکنند و تکنیک بافت آن نیز مانند تکنیک گلیم بافی است با این تفاوت که خیلی ریز بافتتر است و تار و پود نازک دارد.
طول پارچه مخصوص چوقا ۲٫۵ الی ۳٫۵ متر و عرض آن ۵۰ الی ۷۰ سانتیمتر است و با تاری از جنس پنبه (گاه پشم) و پود پشمی بافته میشود.
ظاهر ساده و زیبای چوقا بافی بختیاری با دیگر لباس های محلی مانند پوشاک رنگارنگ زنان لر ایرانی ، هماهنگ بوده و زیبایی ویژه ایی به پوشش این مردمان عزیز کشورمان می دهد.
اموزش چوقا بافی در ایران معمولا محلی و سینه به سینه انجام می گردد.
برای بافت چوقا لوازم و وسایلی استفاده میشود که بسیار به وسایل گلیم بافی شباهت دارد. برای این صنایع دستی باید یک دارِ چوقا بافی آماده گردد و در ادامه، الیاف از میان تار و پودهای آن عبور داده می شود.
از الیاف پنبه و پشم طبیعی برای این صنعت و هنر محلی استفاده می شود.نمی توان گفت که در بافت چوقا، طرح و نقش های متنوعی وجود دارد، چرا که این بالاپوش ها مخصوص قبایل و اقوام بختیاری هستند و به یک سبک و روش تهیه میشوند.
مردان عشایر بختیاری در منطقه خوزستان این بالاپوش ها را می پوشند و همراه با کلاه نمدی سیاه رنگ، مشغول به کار و فعالیت می شوند. برای مراسم جشن یا مراسم محلی، لباس های چوقا بافی در ایران جزو لباس رسمی و هماهنگ مردان بختیاری محسوب می شود
