راهنمای محلی خوزستان

آغاز سال جدید صابئین مندایی - اهواز

پیروان آیین مندایی که پیروان حضرت یحیی(ع) به شمار می‌آیند، امروز یکشنبه ۲۵ تیرماه آغاز سال مندایی را جشن گرفتند؛ این عید در ماه «دولا» که مصادف با اواخر تیر است آغاز می‌شود، بر اساس اعتقاد پیروان آیین مندایی سال نو همزمان با خلقت حضرت آدم(س) است. پیروان آیین مندائی ۲ روز آغازین سال نو خود را «دهوا ربّا» به معنی عید بزرگ می‌نامند. صابئین قبل از عید بزرگ به نظافت خانه‌های خود می‌پردازند و برخی از آن‌ها دو روز قبل از عید مراسم غسل تعمید را در ساحل شرقی کارون انجام می‌دهند و بعد از آن اعتکاف ۳۶ ساعته خود را آغاز می‌کنند.

در كنار رود كارون در استان خوزستان، قومي صنعتگر و هنرمند با نام صابئین مندایی زندگي مي‌كنند كه دين و آيين ، زبان و خط خاصي دارند و همواره توجه دين شناسان ، و زبان شناسان را به خود جلب كرده‌اند .

قرآن شريف ، منداييان را با نام "صابئين"، اهل كتاب دانسته و در آيه‌هاي

۶۲ سوره بقره

۱۷ سوره حج

۶۹ سوره مائده

از ايشان سخن گفته است .

صابئین مندایی قومی یکتاپرست و اهل کتاب هستند که به صورت گمنام در خوزستان زندگی میکنند و غالب مراسم این قوم همراه با تعمید در آب جاری می باشد در گذشته این قوم توسط یهودیان پس از جنگ و خونریزی زیادی از سمت نواحی اردن رانده شده و در دوره اشکانی به علت آزادی دینی وارد ایران شدند.از آنجا که اغلب مراسم این قوم همراه با تعمید در آب جاری بوده مناطقی را برای سکونت انتخاب میکردند که دارای رودخانه باشد.خوزستان به دلیل داشتن رودخانه های کارون ،کرخه و دز محل اصلی سکونت این قوم در ایران است.

در واژه محلی به این قوم صبی میگویند.

از نامهای دیگر این قوم صابئه البطایح،مغتسله ، ماندایی و پیروان یوحنایی و یحیوی اشاره کرد.

از آنجا که آداب و رسوم دینی مندایی‌ها با غسل در آب روان پیوند دارد در خوزستان این افراد در نزدیکی رودخانه‌های پرآبی که بیشتر در اهواز، خرمشهر، آبادان، دزفول و شوشتر جاری هست زندگی می‌کردند و هم اکنون نیز در شهر اهواز به فعالیت دینی خود و بیشتر به شغل طلاسازی مشغول هستند.

.صابئين مندايي پيروان حضرت يحيي (ع) از پيامبران بزرگ الهي هستند و عقيده ديني آنها برگرفته از عقيده حضرت آدم (ع) است كه تا آخرين پيامبر آنها حضرت يحيي(ع) ادامه يافته است.

دين صابئين مندايي از قديمي ترين آيين هاي الهي است و اصلي ترين ركن ديني آنها غسل تعميد است. اهواز، سوسنگرد، شوشتر و ماهشهر بيشترين محل سكونت آنها در خوزستان بوده است .

بندرماهشَهر شهری است در استان خوزستان کشور ایران در طول جغرافیای ۴۹ درجه و ۱۳ دقیقه و عرض جغرافیای ۳۰ درجه و ۳۳ دقیقه. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۳ متر و از دو بخش ماهشهر قدیم و ناحیهٔ صنعتی تشکیل شده است.
بندر ماهشهر از شمال به اهواز، از غرب به آبادان و خرمشهر، از شرق به هندیجان و بهبهان و از جنوب به خلیج فارس ختم می‌شود.
ین شهر در ۱۸ کیلومتری بندر امام خمینی، ۹۵ کیلومتری آبادان و ۱۱۰ کیلومتری اهواز قرار دارد.
نام کهنی که در متون قدیمی برای این شهر دیده می‌شود ماچول است. این نام بعدها به صورت ماشول و معشور درآمده و سپس با تصویب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سال ۱۳۴۴ این نام به ماهشهر تغییر پیدا کرد. مردم بومی به آن مه‌شور(یا معشور) می‌گویند.
معشور واژه ی عربی است که از دو بخش “مع” و “شور” تشکیل شده است. معشور اسم مفعول بوده و چون این بندر در گذشته داری تجارت، صادرات و واردات بوده و مالیات گمرکی را همانند بصره ده به یک می پرداخته ، نامش بدین صورت نهاده شده است.
شهرستان بندر ماهشهر یکی از بنادر قدیم کرانه خلیج فارس می باشد. این شهرستان در زمان ساسانیان و در سال ۲۳۱میلادی در زمان اردشیر اول با نام ریواردشیر که بعدها ریشهر نامیده شد بنا گردید.
در سفرنامه‌ها و تواریخ متعددی از ماهشهر با نام‌هایی همچون مه رویان، ماچول و معشور سخن به میان آمده است.
در سفرنامه ناصر خسرو قبادیانی(۳۹۴–۴۸۱قمری) اینگونه گفته شده، ” از آنجا (عبادیان یا آبادان) پس از طی ده فرسنگ به شهر مه رویان( ماهشهر ) رسیدیم. شهری بزرگ است بر لب دریا نهاده بر جانب شرقی و بازاری بزرگ دارد و جامعی نیکو اما آب ایشان از آب باران، چاه و کاریز نبود که آب شیرین دهد. ایشان را حوض‌ها آبگیرها باشد که هرگز تنگی اب نبود و درآنجا سه کاروانسری بزرگ ساخته‌اند هر یک از ان چون حصاری است محکم و عالی، در مسجد ادینه آنجا بر منبر نام یعقوب لیث دیدم نوشته. پرسیدم از یکی که حال چگونه بوده‌ است گفت که یعقوب لیث تا این شهر گرفته بود و لیکن دیگر هیچ امیر خراسان را قوت نبوده‌است. در این تاریخ که من آنجا رسیدم این شهر به دست پسران اباکالنجار بود که ملک پاریس بود. و خواربار یعنی ماکول این شهر از شهرها و ولایت‌ها بردند که آن جا جز ماهی چیزی نباشد و این شهر باجگاهی است و کشتی بندان، چون از آنجا به جانب جنوب بر کنار دریا بروند ناحیت توه و کازرون باشد و من در این شهر مه رویان بماندم به سبب آنکه بگفتند راه‌ها نا ایمن است از آن که پسران اباکالنجار را با هم جنگ و خصومت بود و هر یک سری می‌کشتند و ملک مشوش گشته بود. ”
همانطوری که در متن بالا ذکر شده فاصله عبادیان یا آبادان تا مه رویان ۱۰ فرسنگ بوده، که حدود ۷۰ کیلومتر راه می شود و چون از راه آبی توسط کشتی طی شده، جایی حوالی ماهشهر کنونی می باشد.
تاریخ‌نویسانی همچون حمزه اصفهانی نام پیشین این شهر ریواردشیر (ریشهر) نوشته‌اند. همچنین نوشته‌اند که گروهی از دبیران ساسانی پس از فتح تیسفون به‌دست عرب‌ها، به ریشهر (ماهشهر) پناه بردند.

ماچول منطقه‌ی سرسبز بوده چنانکه ابن بطوطه جهانگرد اندلسی در سفرنامه خود نوشته‌است: « از بندر ماچول تا هندوان در زیر سایه درختان راه می‌رفتیم و در روز روشن از انبوهی درختان کم‌تر نور آفتاب را می‌دیدیم. » هندوان در اینجا نام دیگر هندیجان است.
ابن بطوطه، این بندر را «ماچول» نامیده که به نظر سلطانی بهبهانی، همان معشور است که از عشر (گمرک) گرفته شده‌است. به نوشته ابن بطوطه، ماچول شهر کوچکی بوده با زمینهای شوره زار و بدون درخت و سبزه، و داری یکی از بزرگترین بازارها بوده و از رامز (رامهرمز) به آنجا حبوبات می‌برده‌اند، و از ماچول تا رامز از طریق بیابان سه روز راه بوده‌است.
بندر معشور ( ماهشهر ) در دوره صفویه و بعداز آن اهمیت چندانی نداشته و اسمی از آن در کتب تاریخی و جغرافییی نیامده‌است. کُرزُن که در اواخر دوره قاجاریه به جنوب ایران سفر کرده بود، بندر معشور را بندری حقیر دانسته که نام و نشان سابق خود را از دست داده معرفی می کند.
در اویل قرن چهاردهم شمسی، اواخر قرن نوزدهم میلادی، ماهشهر بندر کوچکی بود که از آنجا کشتیهای محلی کالاهای وارداتی و صادراتی را برای قبایل عرب همسایه حمل می‌کردند. کازرونی فاصله آن را تا دریا یک فرسنگ و نیم می داند.

بندرماهشهر تنها شهرستان ایران است که پنج بندر در خود جای داده است. بندرامام خمینی بزرگترین بندر فله جات کشور، بندر پتروشیمی اولین بندر صادرات محصولات پتروشیمی کشور، بندر صادراتی یا مجیدیه اولین و بزرگترین بندر صادرات و میعانات نفتی کشور، بندر صیادی سمایلی و بندر تجاری در حال ساخت سیف. مجتمع بندری امام خمینی (ره) محل استقرار کشتی‌های تجاری است که می‌توان با مجوز صادرشده از سوی اداره‌کل بنادر و دریانوردی استان خوزستان (بندر امام خمینی ره) از اسکله‌ها و کشتی‌های پهلو گرفته در آن بازدید کرد.

قلعه‌سلاسل، بنای ۱۷۰۰ ساله در شوشتر

قلعه‌سلاسل شوشتر دژی است بسیار بزرگ که دارای حیاط‌های مفصل و متعدد، سربازخانه‌ها، طویله‌ها، حمام‌ها، شبستان‌ها، برج‌ها، باغچه‌ها، قورخانه، نقاره‌خانه، حرم‌خانه، آشپزخانه و قاپی‌های متعدد، حوض‌های بزرگ و حصار و خندق بوده ‌است. مطابق با نوشته‌های تاریخی موجود و به استناد منابع تاریخی، قلعه‌سلاسل، قلعه‌ای ساسانی است. این اثر در تاریخ ۱۰ آبان ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۱۱۱۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. همچنین این قلعه به همراه ۱۲ اثر تاریخی دیگر شوشتر در نشست سالانه کمیته میراث‌جهانی یونسکو در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹ (۵ تیرماه ۱۳۸۸) در شهر سویل اسپانیا، با احراز معیارهای ۱، ۲ و ۵ با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر به عنوان دهمین اثر ایران در فهرست میراث‌جهانی یونسکو با شماره ۱۳۱۵ به ثبت رسید.

شهرت خاص رودخانه دزاین رودخانه به آب زلال و تمیز آن است که در گرمای سوزان دزفول جاذبه‌ای منحصر به فرد برای گردشگری ایرانیان است.

ا فرارسیدن فصل گرما،از نیمه اردیبهشت تا نیمه مهر ماه، یکی از تفریحات مردم استان خوزستان شنا در رودخانه‌هاست.

تفریحگاه ساحلی «دز» که «علی کله» نیز نامیده می‌شود، که یکی از پارک‌های ساحلی پرطرفدار این استان بشمار می‌رود. هر ساله و بخصوص در فصل‌های بهار و تابستان جمعیت زیادی را از شهرهای مجاور به سوی خود جذب می‌کند. این تفریحگاه در پایین دست سد دز و در شمال شهر دزفول واقع شده است.

موزه باستان شناسی ایذه

موزه باستان شناسی ایذه

موزه باستان‌شناسی ایذه در ۲۷ دی ماه ۱۳۹۸ در شهر تاریخی ایذه با حضور مسئولان کشوری و استانی افتتاح شد؛ مساحت کل موزه ۳۷۰۰ مترمربع و فضای نمایشی آن ۱۰۰۰ متر مربع و در یک طبقه ایجاد شده است و باتوجه به‌ طراحی چیدمان و تعداد آثار تاریخی موجود، به عنوان بزرگترین موزه جنوب‌غربی کشور محسوب می‌شود.

. این موزه دارای 6 سالن :1- خوزستان شناسی 2- پیش از تاریخ 3-تاریخی 4- تدفین 5-الیمایی شناسی6 - اداری می باشد. آثار به نمایش درآمده در موزه باستان شناسی ایذه شامل ادوات سنگی متعلق به 50 هزار سال پیش از دوره پارینه سنگی تا آثار دوره قاجاریه است. تیغه ها، سنگ مادرها، اسکنه ها و تبرها ادواتی هستند که از حدود 50000 سال پیش تا 9000 سال پیش از میلاد در بخش پارینه سنگی نمایش داده می شود. سفال های منقوش، مهره های سنگی، سردوک های سفالی و ادوات شاخص دوره آغاز روستا نشینی از 8000 سال تا 5500 سال پیش از دوران پیش از تاریخ و یافته هایی همچون آجر نوشته های عیلامی، پیکرک های ایزدان و ایزدبانوان عیلامی، ساخته های فلزی همچون شمشیر، نیزه ، انواع سکه ها از دوره تاریخی در این موزه قابل مشاهده است. مولاژ برابر اصل پیکره بزرگزاده الیمایی نیز نمونه شاخصی است که در این موزه می توان آن را مشاهده کرد. اتاق تدفین و اتاق الیمایی شناسی با یافته هایی از منطقه شمی از دیگر اجزای تماشایی این موزه است.

موزه باستان‌شناسی ایذه در محوطه اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان ایذه (ساختمان سابق جهاد کشاورزی) در خیابان شهیدمطهری واقع شده است.

نشانی:ایذه-میدان سپاه-خ شهید مطهری- ساختمان سابق جهاد