راهنمای محلی خوزستان

مهر گزارش می‌دهد؛

«گرگیعان» آیین شادی مردم خوزستان برای ولادت اولین نوه پیامبر

اهواز- با فرارسیدن نیمه ماه رمضان که مصادف با ولادت امام حسن (ع) است، رسم «گرگیعان» با شور و ذوق خاصی توسط اهالی خوزستان برپا می‌شود.

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها: خوزستان در برگزاری آئین‌های خاص به ویژه در ایام ماه رمضان طلایه‌دار است؛ رفع کدورت و حلالیت طلبیدن از یکدیگر، مهمان نوازی بر سر سفره افطار، برگزاری مراسم‌های مناجات و قرآن خوانی و… فقط بخشی از این آئین‌ها است که همه ساله در استان برگزار می‌شود.

اما در این بین با فرارسیدن نیمه ماه رمضان که مصادف با ولادت امام حسن (ع) است، رسم «گرگیعان» با شور و ذوق خاصی برپا می‌شود و شادی میان اهالی خوزستان با ولادت اولین نوه پیامبر (ص) به طور خاصی نمود پیدا می‌کند.

«من در میان شما دو امانت نفیس و گرانبها می‌گذارم یکی کتاب خدا قرآن و دیگری عترت و اهل بیت خودم». این سخن پیامبر اسلام است. این حدیث شریف هر ساله در نیمه ماه رمضان با حضور پرشور مردم به خصوص کودکان در شب ۱۵ ماه رمضان در جشنی خیابانی و کودکانه که گرگیعان نام گرفته است، مصداق پیدا می‌کند.

آئین گرگیعان همه ساله به مناسبت میلاد امام حسن مجتبی (ع) در بسیاری از نقاط خوزستان به صورت مردمی برگزار می‌شود که در سال‌های اخیر در شهرهای مختلف خوزستان در مکانی خاص به صورت نمادین نیز برگزار می‌شود و مورد حمایت بسیاری از دوستداران اهل بیت قرار می‌گیرد.

«گرگیعان» نام جشنی کودکانه است که همزمان با شب میلاد امام حسن (ع) در اهواز و بسیاری از شهرهای خوزستان برپا می‌شود. در روز گرگیعان رسم است کودکان و نوجوانان بعد از اذان مغرب به کوچه‌ها بروند و هر کدام دو سنگ در دست گرفته و بر هم می‌کوبند و شعرهای مربوط به این آئین را تکرار می‌کنند.

همزمان با شعر گفتن، درِ خانه‌ها را می‌زنند و اهالی خانه شیرینی و شکلات‌های محلی در کیسه‌های کودکان می‌گذارند. اجرای مراسم گرگیعان همچون نام آن با سرودخوانی‌های مختلفی در بین مردم همراه است؛ برای نمونه کودکان با شعار «قرقیعان و قرقیعان بین اقصیر و رمضان» «قرقیعان و قرقیعان بین شعبان و رمضان» و همچنین شعارهای «انطونه حق‌الله یرضی علیکم‌الله» «حق خداوند را بدهید خداوند از شما راضی باشد» و «عطونا الله یعدیکم بیت مکه یودیکم» «به ما عیدی بدهید که خدا عیدی سفر مکه به شما بدهد» به کوچه‌ها روانه می‌شوند.

همچنین شعرهای «ماجینه یا ما جینه حل الکیس و انطینا» یعنی «آمدیم و آمدیم – در کیسه را باز کن و به ما عیدی و شیرینی بده» سروده می‌شود. اگر اهالی خانه در پشت بام باشند کودکان خطاب به آنها می‌گویند: «یا اهل سطوح تنطونه لو نروح» یعنی «ای افرادی که بالای پشت بام ایستاده‌اید، به ما عیدی میی دهید یا برویم؟

کودکان در این روز با کیسه‌هایی که به گردن آویزان می‌کنند به در خانه‌ها می‌روند و با سنگ‌هایی که در دست دارند و ضرب‌آهنگ سنگ‌ها نیز شعرخوانی می‌کنند. همسایه‌ها با شنیدنِ شعر و سنگ‌زدن‌های کودکان به در خانه‌ها می‌روند و با شیرینی، بادام و دیگر تنقلات از کودکان پذیرایی می‌کنند.



اما مشهورترین شعر «گرگیعان و گرگیعان، الله یعطیکم رضعان» به معنای گرگیعان و گرگیعان خداوند به شما بچه عطا کند، است.

معنای گرگیعان

درباره وجه تسمیه این آئین گفته شده است که کلمه «قرقیعان» از «قرع الباب» به معنای در زدن گرفته شده‌است. به این دلیل که کودکان در خانه‌ها را برای گرفتن شیرینی و عیدی می‌کوبند. نظر دیگری که درباره معنی «گرگیعان» آمده‌است این است که می‌گویند قرقیعان از کلمه «قرّه العین» گرفته شده است.

مراسم گرگیعان مصادف است با تولد امام حسن (ع) و خوشحالی حضرت محمد (ص) برای تولد اولین نوه‌اش، گفته شده که مردم برای عرض تبریک به امام علی (ع) و همسرش حضرت فاطمه زهرا «قره عین! قره عین!» گویان به در منزلشان می‌رفتند و کم‌کم به صورت آئینی هرساله در میان مسلمانان رواج پیدا کرد.

این آئین در کشورمان در خوزستان، بوشهر و حتی در کیش برگزار می‌شود. همچنین کشورهای همسایه شیعه نشین نیز این آئین را هرساله به صورت با شکوهی برگزار می‌کنند.

آئین گرگیعان سال ۱۳۹۵ در فهرست آثار ملی به عنوان میراث معنوی مردم عرب ایران به ثبت رسید؛ این آئین در بوشهر و هرمزگان با عنوان گرنگشو یا گره‌گشو، گرنگشو، قرقاعو و… شناخته می‌شود.

این جشنِ کودکانه را می‌توان بزرگ‌ترین جشن کودکانه کشور دانست و امیدوار است در آینده به یکی از ظرفیت‌های جذاب گردشگری کشور به ویژه برای علاقمندان به مردم شناسی تبدیل شود.

موزه ایستگاه راه آهن اندیمشک میزبان مسافران نوروزی

موزه ایستگاه راه آهن اندیمشک برای بازدید مسافران نوروزی گشایش یافت.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای استان خوزستان، مدیرکل راه آهن ناحیه زاگرس با اشاره به گشایش موزه ایستگاه راه آهن اندیمشک گفت: این موزه مورد استقبال مهمانان و مسافران نوروزی قرار گرفته است.

حسن زیودار افزود: موزه راه آهن به منظور آشنایی بیشتر مهمانان و مسافران نوروزی با وسایل و تجهیزات قدیمی راه آهن راه اندازی شده است.

وی می‌گوید: این موزه تا ۱۷ فروردین ماه امسال از ساعت ۸ تا ۱۳ و ۱۶ الی ۱۹ آماده بازدید و پذیرای عموم خواهد بود.

به گفته زیودار؛ شماره ۰۹۱۶۳۴۳۳۵۵۹ برای هماهنگی جهت بازدید از موزه راه آهن اندیمشک پیش بینی شده است.

مسافران نوروزی در پل سفید اهواز

پل سفید یکی از نمادهای شهر اهواز است که همه ساله با شروع تعطیلات نوروز میزبان بازدیدکنندگان زیادی از سراسر کشور است.

پل معلق یا پل هلالی اهواز یکی دیگر از پلهای زیبای شهر اهواز می‌باشد که توسط یک خانواده مهندس آلمانی در سال 1315 برروی رودخانه زیبای کارون با دوقوس بتنی ۱۲ و ۲۰ متری ساخته شد.
این پل که به پل سفید نیز معروف است ،کمتر از پنجاه سال پس از احداث و افتتاح پل بروکلین ( اولین پل فلزی جهان ) ، در شهر اهواز بنا نهاده شد و امروز نماد و مظهر زیبایی شهر به شمارمی آید.
پل هلالی اولین پل ماشین رو و عابر پیاده بود که اهواز قدیم و جدید را به هم متصل می‌کرد.
در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۱۳ قراردادی در ۱۲ ماده بین میرزا علی خان منصور وزیر طرق و شوارع ایران و اسکار لیندال نماینده شرکت سوئدی « سونسکا انترپر ناداکتی » پولاکت ( سنتاب ) منعقد گردید و طبق این قرارداد پنج میلیون و هفتصد و هشت ریالی ، مسئولیت احداث پل کارون اهواز ، امتحان زمین و تهیه نقشه‌های اصلی به شرکت مذکور واگذار شد و بانک ملی موظف شد طی 12 فقره چک هزینه قرارداد را تامین نماید .
در اوایل مهر ماه سال 1313 موقعیت خط وسط پل بر روی رود کارون تعیین و تا تیر ماه 1314 هر هفت پایه آن شالوده ریزی شد.
قطعات فلزی پل که در کارخانه مولارک استاد سوئد ساخته شده بودند به هم متصل گردید و در روز 18 مرداد 1314 اولین قطعه پل فلزی اهواز بالا کشیده شد. آزمایش پل ،چهار ساعت و نیم به درازا کشید و سرانجام در ساعت ده و سی دقیقه 30 شهریور سال 1315 با بیش از هفت ماه تاخیر به ناحیه راه آهن جنوب تحویل داده شد و در تاریخ 15 آبان ماه 1315 افتتاح رسمی گردید .
در ۱۲ مرداد ۱۳۱۵ بتون ریزی سرتاسر پل به پایان رسید و در ۱۵ مرداد آسفالت سطح اتومبیل روی پل آغاز شد . ۱۰روز بعد ضمن شروع سیم کشی برق جهت روشنایی پل از سوی شرکت سنتاب ، اعلام شد که پل اهواز ۱۴ روز بعد افتتاح خواهد شد .
از جمله روایات مربوط به احداث پل ، این است که می‌گویند مهندسی آلمانی به اتفاق همسرش که او نیز مهندس بود شروع به ساختن پل نمود و کار را تا مرحله سوار کردن یکی از هلالی‌ها با موفقیت پیش برد ، ولی انگلیسی‌های حاکم بر شرکت نفت در آن زمان لوازم و ادواتی را که در اختیار سازنده پل گذارده بودند از جمله جرثقیلی که با آن هلالی اول را بالا کشیده و مهار می‌کردند پس گرفتند .
این عمل انگلیسیها موجب بیماری و مرگ مهندس آلمانی سازنده پل شد . ولی پس از چندی همسر او ، کمر همت بست و با ابتدایی‌ترین وسایل ممکن در آن زمان و بکارگیری چند دوبه بجای جرثقیل ، موفق شد هلالی دوم را بر اسکلت پل سوار نموده و ساختمان آن را به پایان برساند .
آزمایش پل چهار ساعت و نیم به درازا کشید و سرانجام در ساعت ده و سی دقیقه ۳۰ شهریور سال ۱۳۱۵ با بیش از هفت ماه تاخیر و با ضمانت بیست و چهار ماهه و عمر مفید پنجاه ساله به ناحیه راه آهن جنوب تحویل داده شد .
سپس در تاریخ ۱۵ آبان ماه ۱۳۱۵ افتتاح و ضمن تاکید رعایت موارد زیر مسیر ارتباطی اهواز قدیم و اهواز جدید را فراهم نمود .

علیرضا محمدی/ایسنا

بازار کهنه دزفول

بازار کهنه دزفول که با نام بازار قدیم دزفول نیز شناخته می‌شود، حدود ۲۰۰ سال قدمت دارد و محل داد و ستد و تامین نیازهای عشایر ییلاقات زاگرس و قشلاق خوزستان بوده است. این بازار شامل چندین راسته می‌شود که هر کدام از راسته‌ها مخصوص به صنفی خاص بوده‌اند. برخی از این راسته‌ها بازار آهنگران، بازار بزازان، بازار خراطان و بازار زرگران نام داشته‌اند. قدیمی‌ترین بنای حاضر در بازار دزفول مقبره شیخ اسماعیل قصری است. همچنین از چندین کاروانسرای آن، تنها یکی دو بنای مخروبه به جای مانده‌اند. در این بازار می‌توانید انواع صنایع دستی از قبیل خراطی (شامل ساخت شمعدانی و قلیان و…) کپو و کرتله‌بافی، گلیم‌بافی، سجاده‌بافی، ورشوسازی ، طلاسازی و نمدمالی را تهیه کنید. با توجه به ارزش تاریخی، بازار کهنه دزفول به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی دزفول میزبان گردشگران داخلی و خارجی است و در ۲ آبان ۱۳۵۶، با شماره ثبت ۱۵۴۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

عکس: پبمان حمیدی پور

لینک کوتاه: snn.ir/004jKF

0

هم‌زمان با آغاز بهار ۱۴۰۳ انجام شد

گشایش رسمی موزه پزشکی دکتر عبدالجلیل کلانتر هرمزی در رامهرمز

سرپرست معاونت میراث‌فرهنگی خوزستان گفت: همزمان با آغاز سال نو، مجوز موزه پزشکی دکتر عبدالجلیل کلانتر هرمزی در رامهرمز از سوی قائم‌مقام وزیر میراث‌فرهنگی و سرپرست اداره‌کل موزه‌های کشور صادر شد.

به‌گزارش میراث‌آریا به نقل از روابط‌عمومی دبیرخانه ستاد اجرایی خدمات سفر خوزستان، سیدمحسن حسینی سوم فروردین‌ماه ۱۴۰۳ اظهار کرد: باتوجه به پیگیری‌های به‌عمل آمده از سوی معاونت میراث‌فرهنگی خوزستان در سال ۱۴۰۲، مجوز موزه پزشکی دکتر کلانتری هرمزی از سوی علی دارابی قائم‌مقام و معاون وزیر و معاون میراث‌فرهنگی و هادی میرزایی سرپرست اداره‌کل موزه‌های کشور دریافت شد که این مجوز در تاریخ ۲۷ اسفندماه ۱۴۰۲ طی مراسمی باحضور مسئولان میراث‌فرهنگی استان به منصور معتمدی نماینده دکتر کلانتر هرمزی تقدیم شد و موزه به‌صورت رسمی گشایش شد.

سرپرست معاونت میراث‌فرهنگی خوزستان با بیان این‌که موزه پزشکی دکتر کلانتر هرمزی موزه‌ای کاملاً تخصصی و پزشکی است که در شهرستان رامهرمز واقع در کوی جوی آسیاب، خیابان میرنوروزی قرار دارد، افزود: در این موزه، وسایل پزشکی برخی از پزشکان متوفی شهرستان شامل ابزار پزشکی جراحی، وسایل دندانپزشکی، ابزار ارتوپدی، وسایل سنجش سختی آب، وسایل نگهداری داورهای حساس به گرما، تلمبه‌های سم‌پاشی و ضدعفونی قدیمی، یخچال نفتی، لباس‌های پزشکی اتاق عمل، تعدادی پایان‌نامه پزشکی، آسیاب‌های دستی مخصوص آسیاب کردن داروهای گیاهی، وسایل آزمایشگاهی، ترازوهای وزن و کودک، قالب‌های دندان برنجی، نمونه‌ای از انواع گیاهان داروهای گیاهی، وسایل شکسته‌بندی سنتی و ماسک‌های شیمیایی، وسایل شخصی برخی پزشکان متوفی و... نگهداری می‌شود.

او خاطرنشان کرد: بازدید از این موزه پزشکی در ایام نوروز برای عموم آزاد است و هیچ‌گونه هزینه‌ای نیز از گردشگران و بازدیدکنندگان دریافت نمی‌شود.

حسینی یادآور شد: با گشایش این موزه تعداد موزه‌های شخصی مجوزدار استان به سه موزه افزایش یافت.

سرپرست معاونت میراث‌فرهنگی خوزستان افزود: همچنین در حال حاضر تعداد هشت موزه مجموعه‌داری و ۹ موزه وابسته به میراث‌فرهنگی نیز در سطح استان فعالیت می‌کنند؛ ضمن این‌که ۲۰ موزه غیروابسته به میراث نیز در استان وجود دارند.