راهنمای محلی خوزستان

بازار اهواز در آستانه نوروز ۱۴۰۴

با نزدیک شدن به نوروز ۱۴۰۴، بازار اهواز حال و هوای خاصی به خود گرفته است. بازار مرکزی شهر که از دیرباز به عنوان قلب تجاری خوزستان شناخته می‌شود، این روزها شاهد ازدحام خریداران و رونق چشمگیر کسب‌وکارهاست. دستفروشان نیز با گستردن بساط خود در پیاده‌روهای اطراف بازار، سهمی قابل توجه در تأمین نیازهای عیدانه مردم دارند. از لباس‌های رنگارنگ و لوازم خانه گرفته تا شیرینی و آجیل، همه چیز برای استقبال از سال نو فراهم است. این رونق اقتصادی نه تنها نشان‌دهنده آمادگی مردم برای جشن نوروز است، بلکه نقش مهم بازارهای محلی در رفع نیازهای جامعه را نیز برجسته می‌کند. اهواز در آستانه نوروز، با شور و نشاطی خاص، خود را برای سالی پرامید و پررونق آماده می‌کند.

سید خلیل موسوی/مهر

جشن گرگیعان در محله عامری اهواز

گرگیعان یا قرقیعان جشنی است که مردم عرب در جنوب کشور در شب پانزدهم ماه رمضان و میلاد امام حسن مجتبی(ع) برگزار می‌کنند. این آیین سنتی میان عرب‌های خوزستان، هرمزگان، کیش، بوشهر، کویت، عراق، بحرین، امارات و شرق عربستان برگزار می‌شود

.آنچه که بزرگ‌ترهای خوزستانی از این رسم روایت می‌کنند این است که در زمان میلاد امام حسن مجتبی(ع)، کودکان و مردم مدینه برای گرفتن هدیه و مژدگانی به مناسبت تولد اولین نوه پیامبر به سمت خانه ایشان و خانه امام علی(ع) رفته‌اند و کلمه قره العین یعنی نور چشم را تکرار کرده‌اند. گفته می‌شود این شادی مردم مدینه، هر ساله تکرار و به یک آیین بین مردم عرب کشورهای مختلف تبدیل شد.

به‌مرور کلمه قره العین به قرقیعان و در عربی محلی به گرگیعان تبدیل می شود

در تاریخ ادبیات خوزستان در مورد ریشه و معنی کلمه «قرقیعان» دیدگاه‌های متفاوتی بیان شده است. عده‌ای معتقدند این کلمه از «قرع الباب» به معنای «در زدن» گرفته شده و به همین خاطر کودکان در خانه‌ها را برای دریافت شیرینی و عیدی می‌کوبند. دسته‌ای عقیده دارند معنی «قرقیعان یا گرگیعان» از کلمه «قره العین» گرفته شده که به معنای شادی و سرور انسان است، چون مراسم گرگیعان با تولد امام حسن مجتبی (ع) و شادمانی رسول خدا (ص) برای تولد اولین نوه اش مقارن شده است، می‌گویند که مردم برای عرض تبریک به امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س)، «قره عین! قره عین!»گویان به سوی منزل ایشان می‌رفتند. از این رو این تبریک گفتن، کم کم به صورت سنتی هر ساله در میان مسلمانان رواج یافته است.

امسال هم مثل سال‌های قبل، شاهد بازگشت شور و نشاط این جشن به کوچه‌ها و محله‌های خوزستان هستیم. کودکان با لباس‌های نو و کیسه‌های رنگین، با ذوق و شوق به استقبال این مراسم می‌روند و بزرگسالان نیز با همراهی خود، این سنت دیرینه را زنده نگه می‌دارند.

مراسم آئینی «گرگیعان» در شهریورماه ۱۳۹۵ توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رسیده است. این اقدام نه تنها به حفظ و ترویج این سنت ارزشمند کمک کرده، بلکه بر اهمیت فرهنگی و تاریخی آن نیز تأکید می‌کند.

عکس: محمد آهنگر/فارس

«زیگورات چغازنبیل» تماشای عظمتی که هزاران سال ایستاده است

«زیگورات چغازنبیل» یکی از آثار به جای مانده از تمدن ایلام است که در کنار شهر شوش، هزاران سال ایستاده است.

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: چغازنبیل، این نگین درخشان تاریخ در دل دشت‌های خوزستان، همچون قصه‌ای از اعماق زمان، منتظر مسافرانش است. مسافرانی که پا به این سرزمین می‌گذارند نه تنها به یک مکان تاریخی سفر می‌کنند بلکه به اعماق تاریخ و تمدن ایران زمین قدم می‌گذارند. آنها با هر قدمی که برمی‌دارند با سنگ‌هایی سخن می‌گویند که هزاران سال پیش، دستان هنرمند و پرتلاش نیاکانمان را لمس کرده‌اند.

هنگامی که آفتاب گرم خوزستان بر فراز زیگورات می‌تابد، نور طلایی‌اش بر آجرهای نوشته‌دار می‌افتد و گویی هر آجر، داستانی از شکوه و عظمت ایلام باستان را زمزمه می‌کند. مسافران در سکوتِ پر از هیجان به این صدا گوش می‌دهند. آنها غرق در حیرت می‌شوند؛ حیرت از اینکه چگونه انسان‌هایی در هزاره‌های دور، چنین بنای عظیم و باشکوهی را با کم‌ترین امکانات، به آسمان رسانده‌اند.

چشم‌های مسافران از فرط شگفتی، برق می‌زند. آنها در برابر این همه عظمت، احساس کوچکی می‌کنند اما در عین حال، غرور و افتخار در قلب‌هایشان موج می‌زند. غرور به اینکه این تاریخ، این تمدن، این شکوه از آنِ آن‌هاست از آنِ مردمانی است که قرن‌ها پیش در این سرزمین زندگی می‌کردند و امروز، نامشان در دل این آجرها جاودانه شده است.

برخی از مسافران، دست‌هایشان را بر دیوارهای زیگورات می‌گذارند، گویی می‌خواهند با لمس این سنگ‌ها، به گذشته سفر کنند و برای لحظه‌ای در کنار سازندگان این بنا بایستند. برخی دیگر در سایه‌سار این بنای عظیم، عکس‌هایی می‌گیرند تا این لحظات را برای همیشه در قلب خود ثبت کنند. آن‌ها می‌دانند که این سفر، تنها یک بازدید ساده نیست؛ این سفر، یک تجربه روحانی است. تجربه‌ای که قلب‌هایشان را لبریز از عشق به تاریخ و فرهنگ ایران می‌کند.

چغازنبیل، تنها یک بنای تاریخی نیست؛ نماد عشق، تلاش و شکوه است. مسافرانش با هر قدمی که در این محوطه باستانی برمی‌دارند، بخشی از این عشق و شکوه را در وجود خود احساس می‌کنند. آن‌ها در پایان سفر با دلی پر از خاطره و قلبی لبریز از غرور، چغازنبیل را ترک می‌کنند اما می‌دانند که این سفر، هرگز به پایان نمی‌رسد. چغازنبیل، همیشه در قلب‌هایشان زنده خواهد ماند، همچون شعله‌ای جاودان که نور تاریخ و تمدن ایران را برای همیشه روشن نگه می‌دارد.

چغازنبیل، یکی از باشکوه‌ترین آثار تاریخی ایران و جهان، در استان خوزستان واقع شده است. این محوطه باستانی که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده، بازمانده شهر دوراونتاش، پایتخت ایلام باستان، است. زیگورات چغازنبیل به عنوان یکی از نخستین نمونه‌های معماری مذهبی در جهان، هر ساله هزاران گردشگر را به خود جذب می‌کند. با توجه به اهمیت این سایت تاریخی، ارائه خدمات مناسب به بازدیدکنندگان از اولویت‌های مسئولان این پایگاه است.

چگونگی کشف چغازنبیل

در فاصله سال‌های ۱۹۳۰ تا ۱۹۴۰ میلادی با توجه به فعالیت‌های گسترده شرکت‌های نفتی خارجی در منطقه و بررسی‌های زمین‌شناسی که توسط کارشناسان این شرکت‌ها صورت می‌گرفته یکی از کارشناسان شرکت نفت در محوطه چغازنبیل، آجرنوشت‌هایی می‌یابد و آن را به هیئت باستان‌شناسی مستقر در شوش به سرپرستی دومکنم تحویل می‌دهد.

خواندن این آجرنوشته امکان شناخت یکی از شهرهای ایلامی به نام دوراونتاش را فراهم می‌کند. پس از دومکنم، گیرشمن باستان‌شناس فرانسوی حفاری‌های چغازنبیل را ادامه می‌دهد. از سال ۱۳۷۸ خورشیدی، کاوش‌ها و مطالعات باستان‌شناسی این محوطه به سرپرستی دکتر بهزاد مفیدی ادامه یافت.

محوطه میراث جهانی چغازنبیل (شهر اونتاش) شهری آئینی بوده که در حال حاضر بزرگترین اثر معماری شناخته شده از تمدن ایلام میانه است. این اثر در قرن سیزده قبل از میلاد به دستور پادشاه مقتدر این سلسله، اونتاش نپیریشا ساخته شده و به خدایان بزرگ ایلامی، نپیریشا و اینشوشیناک به صورت وقف اهدا می‌شود.

باستان‌شناسان برای این مجموعه تاریخی، عملکرد دفاعی قائل نشده‌اند. ذیقَورَّت با تشدید بر روی حروف «ق و ر» کلمه‌ای اکدی است. در ایران تلفظ این کلمه از گزارش‌های گیرشمن گرفته شده و عموماً زیگورات نوشته شده و به معنای بلند و برافراشته ساختن است.

با نزدیک شدن به نوروز، فصل سفر و گردشگری در ایران، مسئولان و مدیران سایت‌های تاریخی و فرهنگی کشور در تلاش هستند تا با بهبود خدمات و امکانات، تجربه بهتری را برای گردشگران داخلی و خارجی فراهم کنند. در این راستا، مدیر پایگاه میراث جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه از نصب دکل موقت مخابراتی همراه اول در محوطه باستانی چغازنبیل خبر داد. این اقدام با هدف تقویت اینترنت و بهبود ارتباطات مخابراتی برای گردشگران نوروزی انجام شده است.

بهبود خدمات گردشگری

عاطفه رشنویی، مدیر پایگاه میراث جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه، در گفتگویی اعلام کرد: با همکاری اداره مخابرات شهرستان شوش، یک دستگاه تقویت‌کننده آنتن همراه اول در محوطه چغازنبیل نصب شده است. این اقدام با رعایت مسائل حفاظتی و با هدف بهینه‌سازی خدمات‌رسانی به گردشگران انجام شده است.

رشنویی با اشاره به اهمیت دسترسی به اینترنت در دنیای امروز گفت: امروزه دستیابی همزمان به اطلاعات تحت وب و اشتراک‌گذاری تصاویر با دوستان و آشنایان از مهم‌ترین تفریحات گردشگران در سفر به مکان‌های تاریخی محسوب می‌شود. نصب و راه‌اندازی این دکل با هدف افزایش پهنای باند و ظرفیت شبکه ارتباطات مخابراتی در راستای ارائه خدمات مطلوب و با کیفیت به گردشگران نوروزی و پایداری ارتباطات در محوطه تاریخی چغازنبیل بوده است.

مدیر پایگاه میراث جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه با تأکید بر نقش مؤثر طرح‌های مخابراتی در ارائه خدمات به گردشگران، افزود: تهیه بستر و ایجاد زیرساخت‌های مخابراتی و اینترنت از اهداف اصلی پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه است. این اقدامات نه تنها رضایت گردشگران را به همراه دارد، بلکه به معرفی بهتر این سایت تاریخی به جهانیان کمک می‌کند.

رشنویی همچنین بیان کرد که این پایگاه در تلاش است تا با همکاری نهادهای مرتبط، خدمات بیشتری را به گردشگران ارائه دهد. وی افزود: در آستانه نوروز و با توجه به افزایش تعداد بازدیدکنندگان، ما سعی داریم تا با بهبود امکانات رفاهی و ارتباطی، تجربه بهتری را برای گردشگران فراهم کنیم.

نوروز، به عنوان یکی از مهم‌ترین جشن‌های ایرانیان، همواره با سفر و گردشگری همراه است. بسیاری از خانواده‌های ایرانی در این ایام به مناطق مختلف کشور سفر می‌کنند تا از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی ایران لذت ببرند. استان خوزستان به دلیل دارا بودن جاذبه‌های تاریخی منحصر به فرد مانند چغازنبیل، هفت‌تپه و شوش، یکی از مقاصد محبوب گردشگران در ایام نوروز است.

گردشگری به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع جهان، نقش بسزایی در توسعه اقتصادی کشورها ایفا می‌کند. در ایران نیز گردشگری تاریخی و فرهنگی از ظرفیت‌های بالایی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی برخوردار است. سایت‌هایی مانند چغازنبیل نه تنها به عنوان نمادهای تمدن کهن ایران شناخته می‌شوند، بلکه می‌توانند به عنوان موتور محرکه اقتصادی در منطقه عمل کنند.

با توجه به این موضوع، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های گردشگری و بهبود خدمات به گردشگران می‌تواند به افزایش تعداد بازدیدکنندگان و در نتیجه رشد اقتصادی منطقه کمک کند. نصب دکل مخابراتی در چغازنبیل، نمونه‌ای از این سرمایه‌گذاری‌ها است که می‌تواند به جذب بیشتر گردشگران و رونق گردشگری در استان خوزستان منجر شود.

طبیعت زیبای به همراه برداشت گل روستای شبیشه، از توابع شهرستان حمیدیه

گلهای سنبل، زنبق و همیشه بهار از جمله گل‌هایی هستند که در استان خوزستان، با رنگ‌ها و عطرهای بینظیرشان، نویدبخش آغاز فصل بهار محسوب می‌شوند.

این گل‌ها در اواخر زمستان و با نزدیک شدن به اسفندماه، آخرین ماه سال، در باغ‌های سرسبز روستای شبیشه، از توابع شهرستان حمیدیه، به شکوفایی می‌رسند. باغداران محلی در این زمان، با شور و نشاط خاصی، برداشت گلهای زیبا و خوشبو را آغاز می‌کنند و طبیعت منطقه را با رنگهای زنده و جذابشان زینت می‌بخشند.

ابوشهاب (احمد سیداوی)، یکی از باغداران با تجربه و پرتلاش این منطقه، سالهاست که در کنار خانوادهاش به کشت و پرورش این گلهای زیبا مشغول است.

او محصول خود را در کنار زمین زراعیاش به فروش می‌رساند و با استقبال گرمی از سوی خریداران و بازدیدکنندگان مواجه می‌شود. هر ساله، با نزدیک شدن به فصل بهار، باغ‌های او میزبان مهمانانی از نقاط مختلف است که هم برای خرید گلهای تازه و هم برای لذت بردن از زیبایی خیرهکننده این مزارع رنگارنگ به روستای شبیشه میآیند.

این مناظر طبیعی و سرشار از زندگی، نه تنها برای مردم محلی، بلکه برای گردشگران نیز جذابیت ویژهای دارد و یادآور شکوه و زیبایی طبیعت در فصل بهار است.

عکس:مهر/سید خلیل موسوی

⁵

دومین جشنواره بادبادک و بادگیر محلی شوشتر

دومین جشنواره‌ی بادبادک و بادگیر شوشتر، در راستای زنده‌سازی (:احیای) بازی‌های بومی شوشتر و ترویج بازی‌‍‌های بدون خشونت برای نسل جوان، ایجاد شور و نشاط در میان خانواده‌ها و پیشواز فصل بهار، آدینه، دهم اسفندماه ۱۴۰۳ خورشیدی، برگزار شد.

این جشنواره با حضور بی‌مانند مردم شوشتر و گردشگران از سراسر کشور در محوطه‌ی بیرونی قلعه سلاسل، همراه با اجرای آواز سنتی و آداب و آیین‌های گذشته در شوشتر برگزار شد.

در این جشنواره پیر و جوان و به‌ویژه کودکان با بابادک دست‌ساز خود در فضای پر از شور و شادی و یه یاد گذشته‌ها به آیین سنتی بادگیربازی پرداختند.

همچنین در کنار جشنواره غرفه‌های فروش و معرفی صنایع دستی شوشتر با باشندگی شماری از هنرمندان صنایع دستی برگزار شد.

در پایان جشنواره از شرکت‌کنندگان که بادگیر آنان از دید اوج در آسمان، زیبایی، تکنیک و اجرای آیین‌های سنتی بادگیر برتر بودند، با پیشکش جایزه سپاسداری شد.

یادآور می‌شود، یکی از بازی‌های بومی شهرستان شوشتر که از دیرباز میان بزرگ و کوچک رواج داشته، بازی «بادگیر» بوده است. بادگیر به‌گونه‌ی دست‌ساز و با وسایل ساده مثل کاغذ سریش و چوب بریه (شاخه‌ی درخت خرما یا نی رودخانه‌ای) ساخته می‌شد.

*استفاده از تصاویر با ذکر منبع مجاز است*

گزارش و عکس:ابوالفضل مهدی پور

سری دوم عکس

عکاس : ریحانه سید عطار