راهنمای محلی خوزستان

موکب‌هایی ساده از دل مردم

مردم میهمان نواز خوزستان با امکانات محدود اما قلبی بزرگ در مسیر پیاده‌روی زائران حسینی موکب‌هایی برپا کرده‌اند. این موکب‌ها نه با زرق‌وبرق شهری بلکه با ساده‌ترین امکانات مانند نان محلی، چای ذغالی،آبی خنک و خرمای نخلستان‌های خودشان، جلوه‌ای از میزبانی خالصانه و بی ریا را به نمایش گذاشته‌اند. آنها با نیتی پاک و بدون هیچ چشم‌داشتی با تمام وجود از زائران امام حسین (ع) پذیرایی می‌کنند.

عکس:ایرنا/علی معرف

آیین و سنن کهن محرم شوشتر در مسجد شیخ‌جعفر شوشتری (ره) شهرستان شوشتر برگزار شد

همزمان ماه محرم و ایام سوگواری سرور و سالار شهیدان امام حسین (ع) در راستای احیا و حفظ آیین و سنن کهن محرم، مداحی و نواهای محرمی کهن دیار شوشتر برنامه ای به همت اداره میراث فرهنگی گددشگری و صنایع دستی شوشتر و هیأت های مذهبی و عزاداران حسینی ، صبح روز جمعه ( وم امرداد۱۴۰۴ ) ، در مسجد شیخ جعفرشوشتری (ره) برگزار گردید.

از جمله برنامه های اجرا شده می توان به آیین کهن سبیل خوانی (سبیل عطشان) و نواختن دُهُل و سُرنا وآین ای واویلا که از سنت های قدیمی شوشتر می باشند اشاره نمود.

در ادامه این رویداد فرهنگی مذهبی نواها و مداحی های سنتی کهن شهر شوشتر توسط پیرغلامان و سینه سوختگان اهل بیت عصمت و طهارت به اجرا در آمد.
هدف از اجرای این برنامه حفظ آیین‌ و سنن محرمی و جلوگیری از فراموشی این سنت‌های بومی در قالب ترویج میراث معنوی حاکم بر این کهن شهر بوده و از دلایل انتخاب محل انجام این مراسم برای چنین موضوعی می‌توان به شخصیت برجسته علمی و دینی مالک این بنا در جهان اسلام و همینطور به تاریخی بودن این مسجد بعنوان بخشی از مجموعه حاج شیخ جعفر شوشتری اشاره نمود که البته از گذشته تاکنون یکی از محل های اصلی برای ترویج فرهنگ شیعیان در این شهر بشمار می رفته است.

در پایان این رویداد که با استقبال کم نظیر مردمی همراه بود، به پاس سال ها خدمتگزاری صادقانه و خالصانه پیرغلامان امام حسین(ع) مراتب تقدیر از ایشان با لوح تقدیر و تندیس نماد نخل مقام حسین شوشتراز طرف گروه طلا سازی محمود و اداره میراث میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی شوشتر به عمل آمد .

شایان ذکر است، این برنامه با حضور چشم گیر اقشار مردم و محبان اهل بیت (ع) و همراهی جمعی از مسئولین محلی و استانی انجام گردید.

بخش دوم عکسها در ادامه نوشته

گزارش تصویری کامل در ادامه نوشته

دِهوا ربّا” عید بزرگ صابئین مندائی

عید دهوا ربّا عید سال نو پیروان آیین مندایی است که پیروان حضرت یحیی (ع) به شمار می آیند .
این عید در ماه 'دولا' که مصادف با اواخر تیر است آغاز می شود و بر اساس اعتقاد پیروان آیین مندایی سال نو همزمان با خلقت حضرت آدم (س) است. پیروان آیین مندائی ۲ روز آغازین سال نو خود را «دهوا ربّا» به معنی عید بزرگ می‌نامند.

صابئین قبل از عید بزرگ به نظافت خانه های خود می پردازند و برخی از آن ها دو روز قبل از عید مراسم غسل تعمید را در ساحل شرقی کارون انجام می دهند و بعد از آن اعتکاف ۳۶ ساعته خود را آغاز می کنند.
صابئین مندایی پیروان حضرت یحیی (ع) از پیامبران بزرگ الهی هستند و عقیده دینی آنها برگرفته از عقیده حضرت آدم (ع) است که تا آخرین پیامبر آنها حضرت یحیی(ع) ادامه یافته است.
دین صابئین مندایی از قدیمی ترین آیین های الهی است و اصلی ترین رکن دینی آنها غسل تعمید است. اهواز، سوسنگرد، شوشتر و ماهشهر بیشترین محل سکونت آنها در خوزستان است..

پیروان آیینِ توحیدی منداییت به پنج پیغمبر که عبارتند از آدم (ع)، شیتل (فرزند آدم)، نوح (ع)، سام (پسر نوح) و یحیی (ع) اعتقاد دارند و همچون سایر ادیان الهی به روز رستاخیز و منجی موعود معتقدند.

آب و غسل تعمید مهمترین رکن اصلی این دین محسوب شده و به همین دلیل پیروان این مذهب بیشتر در جاهایی زندگی می‌کنند که به آب جاری دسترسی دارند.

این دین به صورت میراث خونی از پدر و مادر مندایی به فرزند می‌رسد و افراد سایر ادیان نمی‌توانند وارد این دین شوند.

در قرآن کریم و در آیات ۶۲ سوره بقره، ۶۹ سوره مائده و ۱۷ سوره حج خداوند از آنها به عنوان یکتاپرست و موحد به نیکی یاد کرده است.

در پیشینه تاریخی منداییان یا صابئین حرفه زرگری، تراشکاری و کشتی‌سازی ـ از قایق گرفته تا بلم ـ قدمتی ۲ هزار ساله دارد و مینای صبی درخشان آنها که روی طلا و نقره کار می‌شود بسیار مشهور و معروف است.

نقش‌هایی که میناکاران مندایی روی طلا و نقره حک می‌کنند همگی حکایت از تاریخ، تمدن و فرهنگ غنی خوزستان و بین‌النهرین دارد و به همین دلیل است که از سوی اداره کل میراث فرهنگی کشور کلانشهر اهواز به شهر ملی مینای صبی به ثبت رسیده است.

عکس: خوزنیوز - سیما(خدیجه) آل بوسویلم

آیین مشعل گردانی محرم در بهبهان

از جمله رسوم قدیمی كه در روزهای دهه ی اول محرم برگزار می شود، رسم مشعل گردانی بهبهانی ها است. در گذشته مشعل هایی با پنج شعله در هر محله بین عزاداران گردانده می شد. مردم مشعل را در جلوی هر محله روشن كرده تا نور و روشنایی محفل گردد، سپس در بین عزاداران و سینه زنان گردانده می شد.

آتش و روشنایی از عهد باستان تاكنون در فرهنگ ایران زمین وجود داشته و مورد احترام بوده چرا كه آن را نماد نور، روشنی، حرارت و پاكی می دانستند.

محله ی پَر یكی از محله های قدیمی شهر بهبهان است كه مشعل گردانی را حفظ كرده و این آیین در شب عاشورا در آن اجرا می شود.

مشعل ها از جنس آهن هستند و دارای سه شاخه(همانند مشعل محله بدیعا)، چهار یا پنج شاخه(مانند مشعل محله پَر) به شكل استوانه ای كه با فاصله به یكدیگر مرتبط و همه به پایه ی بلند اصلی كه بلندترین شعله است متصل شده اند. برای شعله ور كردن آتش مشعل از چند روز پیش از فرا رسیدن محرم و اجرای آیین، پارچه های كهنه به وسیله ی مردم محل جمع آوری می شود.

پارچه ها را به شكل لوله شده آماده كرده و درون ظرفی پر از نفت می خیسانند تا دیرتر بسوزند. بعدها بعضی از محله ها از فانوس به جای مشعل استفاده كردند كه راحت تر بود. این مشعل یك نفر چرخاننده و دو نفر همراه كمكی دارد. رسم بر این است كه ابتدا در شب عاشورا میان سینه زنان آن را یك بار می چرخانند و سپس در خانه هایی كه در محدوده ی محله، نذوراتی دارند، چرخانده می شود.
به تدریج مشعل های قدیمی كنار گذاشته شد و كم كم به دست فراموشی سپرده شدند.
تا سال 1350 مشعل گردانی در بهبهان رواج داشته و از آن پس رفته رفته اجرای آن كمتر شده و هم اكنون برگزاری این آیین تنها محدود به یك نقطه و محله از این شهر شده است.

عکاس: میلاد خراسانی

"کتاب دایر المعارف محرم شوشتر رونمایی شد

"کتاب دایر المعارف محرم شوشتر" به نگارشِ شاعر، نویسنده و عاشورا پژوه شوشتر، محمّدعلی صالحه(مهدی‌آبادی)؛ کتابی با موضوع و به عنوان شناسنامه‌ی مستند عزاداری در شوشتر شامل سنت‌ها، آیین‌ها و تمام مراسم اجرایی در ماه محرم و صفر می‌باشد که در طی مدت یک دهه توسط ایشان تهیه گردیده است.

استاد صالحه در مورد چاپ کتاب، چنین توضیح دادند:

این کتاب با نام "دایره‌المعارف محرم در شوشتر"، حاصل یک دهه تلاش و پیگیری‌های جدّی، تحقیق، پژوهش، مصاحبه های فراوان میدانی بصورت شبانه‌روزی می‌باشد که با توجه به فوتِ بسیاری از پیشکسوتان و بزرگانِ تعزیه‌خوان، روضه‌خوان، وعاظ هیئتی‌ها و افراد مطلعِ قدیمی، به سختی توانسته شد اطلاعاتی در خصوص سنت‌ها و آیین‌های عزاداری در محرم و صفرِ شوشتر، از دیگر معمّرین و مطّلعین بدست آورده وثبت شود.

تا حد امکان سعی گردید تا زندگینامه‌های قابل توجهی از علمای واعظ، منبری‌ها، روضه‌خوانان، نوحه‌سرایان، نوحه‌خوانان، روضه‌خوانانِ نوحه‌سرا، نوحه‌خوانانِ نوحه‌سرا، عرفا و دانشمندانِ نوحه‌سرا، چهره‌ها و بانیان سرشناسِ شبیه خوانی‌ها، سبیل‌خوانان، واویلاخوانان، سرنانوازان، نخل‌کشان، شیدونه‌برداران، حجله‌برداران، دُهُل‌سُرنانوازی، علم‌گردانی، روضه‌هایی که بر روی سکوها، بقاع، مساجد و روضه‌های خانگی برگزار می‌گردید، معرفی هیئت‌های سینه‌زنی، زنجیرزنی، دهل‌نقاره و آنچه که به نام سنت عزاداری در شوشتر بوده است که بالغ بر نود(۹۰) بخش جداگانه می‌باشد، را بدست آورم و برای آنکه دانش پژوهان در هر رتبه، مقام و مقطع سنی و تحصیلی به راحتی بتوانند کتاب را مطالعه نمایند در نظر گرفتم که کتاب را بصورت نثر بسیار روان با اشاراتی گوناگون به تاریخ و جغرافیای شهر تدوین کنم و آنچه که در شهر شوشتر به لحاظ عزاداری مرسوم بوده است را تهیه و در اختیار خوانندگان عزیز قرار دهم.

کتاب دایره‌المعارف محرم در شوشتر، مجموعه‌ای از مستندات تاریخی، هنری، فرهنگی، تعزیه، شبیه‌خوانی و عزاداری است که علاوه بر نگاشتن تاریخ عزاداری و بیان سنت‌ها و آیین‌ها در ماه محرم و صفر، به موضوعات پیرامونی بحث و نگاشتنِ دانستنی‌ها و فرازهایی از تاریخ شوشتر که شاید مرتبط با محرم نباشد ولی در جهت تنویرِ ذهن و روشن نمودن موضوع بسیار مفید بوده است اشارات قابل توجه و جالبی شده که بر جذابیت مطالعه‌ی کتاب افزوده است و این اشارات در ادامه ی موضوع و یا در پاورقی‌های کتاب آورده شده.

در هر بخش از کتاب حکایاتی خواندنی و شنیدنی بصورت مستند آورده شده است که مطالعه‌ی آن‌ها شیرین و بیانگر تاریخ عزاداری در شوشتر می باشد.

این کتاب نفیس را که در حدود ۱۶۰۰ صفحه و در قطع رَحلی به چاپ می‌رسد و دارای حدود۶۰۰ تصویر عاشورایی از قدیم و معاصر، انتخاب شده از حدود ۱۳۰۰۰ عکسِ تحویل گرفته شده می‌باشد.

این کتاب با حضور جمعی از مسولین شهری و استانی و علاقه مندان به فرهنگ و هنر و دسته جات عزاداری در مسجد آیت‌الله آل‌طیّب شوشتر پایتخت مقتل خوانی ایران ، دوشنبه‌ شب، مورخ: ۱۶ تیرماه ۱۴۰۴ رونمایی شد.

علاقه‌مندان می‌ توانند *کتاب نفیس دایره‌المعارف محرم در شوشتر* را که در حدود ۱۶۰۰ صفحه و در دو جلد قطع رَحلی به چاپ می‌رسد و دارای حدود۶۰۰ تصویر عاشورایی از قدیم و معاصر، انتخاب شده از حدود ۱۳۰۰۰ (سیزده هزار) عکسِ تحویل گرفته شده می‌باشد، به مبلغ ۵/۰۰۰/۰۰۰ تومان (پنج میلیون تومان) تهیه و مبلغ را به شماره کارت آقای ایرج متقی‌زاده (انتشارات میراث ماندگار در شهرستان قم) واریز و تصویرِ تاییدیه واریزی را از طریق واتس‌آپ به شماره 09163226128 (آقای سعید مخیری) مسئول کتابخانه علامه شیخ شوشتری، ارسال نمایند.

شماره کارت به نام ایرج متقی‌زاده (انتشارات میراث ماندگار) تقدیم می‌گردد:
َشماره کارت بانک تجارت
5859831117644129

عکس:-حسین زرگران فرمانداری شوشتر..ابوالفضل مهدی پور ...فرمانداری شوشتر