راهنمای محلی خوزستان

بقعه تاریخی شاه رکن الدین دزفول

بقعه شاه رکن الدین ، زیارتگاه تاریخی و باستانی با معماری زیبا و منحصر بفرد مقصد زائران و گردشگران از خوزستان و سایر نقاط کشور است .

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای استان خوزستان، بقعه شاه رکن‌الدین دزفول یکی از مکان‌های زیارتی تاریخی کشورمان می‌باشد که دارای معماری خاص و زیبایی است که نه تنها به عنوان یک مکان مذهبی، بلکه به عنوان نمادی از تاریخ و فرهنگ غنی این سرزمین شناخته می‌شود.

این بقعه در محله‌ای شاه رکن الدین واقع در خیابان آیت الله طالقانی کوچه شهید دیانتی واقع شده است. گنبد این مقبره، نیلگون و مخروطی شکل با چهارده ضلع می‌باشد. در بالای درجنوبی آن پلکان، خواجه‌نشین و طاق نمایی وجود دارد که بر بالای آن دو گلدسته بنا گردیده‌است.

این مجموعه شامل آرامگاه، مسجد، مدرسه و حمام است و همچنین آورده شده‌است که ساختمان گلدسته‌ها در دوره قاجاریه ساخته شده و بنای بقعه و گنبد مربوط هم به دورهٔ تیموریان در زمان سلطنت شاهرخ میرزا فرزند امیر تیمور نسبت داده می‌شود.

شاه رکن‌الدین، به عنوان یکی از شخصیت‌های بزرگ تاریخ اسلام، در دل مردم دزفول و حتی فراتر از آن، جایگاه ویژه‌ای دارد. او نه تنها به عنوان یک عالم و عارف، بلکه به عنوان یک راهنما و مشوق در مسیر معنوی زندگی شناخته می‌شود. مردم با عشق و احترام به این بقعه می‌آیند تا از برکات آن بهره‌مند شوند و دعا‌های خود را در این مکان مقدس به درگاه خداوند تقدیم کنند.

در روز‌های خاص، این بقعه مملو از زائرانی است که با دل‌های پر از امید و آرزو به اینجا می‌آیند. صدای دعا و نیایش در فضا طنین‌انداز است و حس همبستگی و اتحاد را در دل‌ها زنده می‌کند. اینجا جایی است که می‌توان با خود و خداوند خلوت کرد و از دغدغه‌های روزمره فاصله گرفت.

عکاس : محسن حقانی

دزفول شهر آب و آجر.. شهری از دل گذشته

بافت تاریخی دزفول، جایی که آب و آجر در هم تنیده‌اند، به عنوان یک میراث فرهنگی زنده و پویا، همچنان تاریخ این شهر را روایت می‌کنند. در این بافت، جریان آب که از دیرباز به عنوان منبع حیات و ارتباط‌دهنده‌ی انسان‌ها با طبیعت شناخته شده، در کنار آجرهایی که نماد معماری ایرانی هستند، در هم می‌آمیزند تا داستانی از هنر، زندگی و تاریخ را برای نسل‌های آینده به ارمغان بیاورند. این ترکیب منحصر به فرد از آب و آجر، هویت دزفول را شکل داده و همچنان در کوچه‌ها و بناهای تاریخی این شهر جریان دارد.

عکس:میلاد حمادی../مهر

نیایشگاه باستانی چُغازَنبیل

در اوايل سال ۱۹۳۵ میلادی نیروهای شركت نفت ايران و انگليس در بازديد هاي هوايي خود متوجه تپه اي عظيم میان دو حصار در نزديكي رودخانه دز شدند و وجود اين تپه را به اطلاع هيئت باستان شناسي فرانسوي كه در شوش مستقر بودند، رساندند. پس از آن يكي از زمين شناسان نيوزلندي اين شركت، به نام براون (Brown) بر بالاي تپه رفته که چندين آجر كتيبه دار توجه او را جلب كرد. پس از اين واقعه توجه باستان‌شناسان فرانسوي به اين محوطه معطوف مي شود. در ۲۱ فوريه ۱۹۳۵ اولين بازديد باستان شناسان از اين محوطه روي داد و دو نفر از اعضاي هيئت باستان شناسي فرانسوي به نام های ون در ميير (R. P. Van der Meer) و لوئيس لوبرتون (Louis Le Breton) براي بازديد به اين محوطه رفته و چندين قطعه آجر نوشته كه به نام پادشاه اونتاش گال یا اونتاش ناپیریشا اشاره كرده بود، به همراه خود به شوش آوردند. به اميد كسب اطلاعات بيشتر، دكتر اون والا (Dr. J. M. Unvala) همراه با چندين كارگر به چغازنبیل رفته، اطراف پشته را بررسی کرده و چندين آجر كتيبه دار ايلامي، يك قطعه از آجرهای كتيبه دار سامي، قطعاتي از يك پنل تزئيني كه نام اونتاش گال را نشان مي دهد، از سطح محوطه جمع مي نمايد

محوطه چغازنبیل در مختصات جغرافیایی 39 S 265895m E, 3544110m N در دشت خوزستان و در فاصله حدود 30 کیلومتری جنوبشرقی شهر شوش است. نام “چغازنبیل” از آن جهت انتخاب شده است که بلندترین و بارزترین بنای موجود در محوطه که زیگورات آن است، قبل از کاوش به صورت یک تپه بزرگ و مانند یک سبد برگشته دیده می‌شد. محوطه چغازنبیل در واقع یک شهر به جا مانده از دوره ایلام و به وسعت صد هکتار است.

ایلام نام تمدن باستانی است که از حدود ۲۹۰۰ پیش از میلاد تا ۶۴۶ پیش از میلاد در پهنه گسترده‌ای از غرب تا جنوب‌ غرب و جنوب ایران کشیده شده است. این تمدن متشکل از شاهک‌ نشینانی در دو نوع زیستگاه کاملا متفاوت یعنی ارتفاعات و دشت های جلگه‌ای زاگرس بوده است که در هر مقطع زمانی یکی از این خوانین یا شاهک‌ نشینان این مناطق به قدرت رسیده‌ اند. اغلب شاهان ایلام به خود لقب “شاه انشان و شوش“ داده‌اند. این دو شهر دو مرکز مهم ایلامیان، یکی در ارتفاعات (انشان) و دیگری در دشت‌ های جلگه‌ ای (شوش) است. باستان‌ شناسان تمدن ایلام را با توجه به وقایع سیاسی به سه دوره ایلام قدیم، ایلام میانه و ایلام جدید تقسیم می‌کنند. چغازنبیل در دوره ایلام میانه تاسیس شده است.

این شهر در زمان حیات به زبان ایلامی “ال- اونتاش“ و به زبان اکدی به “دور اونتاش“ شناخته می‌شده است. این شهر به دستور اونتاش ناپیریشا یکی از پادشاهان مقتدر عیلامی بنا شده ، به همین دلیل آن را ال اونتاش یعنی شهر یا قلعه اونتاش می‌خواندند. اوج رونق ساخت و ساز در شهر دوراونتاش در زمان بيست سال سلطنت اونتاش ناپيرشا یعنی از ۱۳۲۰ الی ۱۳۰۰ پیش از میلاد بوده است، اگرچه پس از مرگ وي از رونق شهر كاسته مي‌شود ولي همچنان ساخت و سازهايي غير سلطنتي و پرستش معابد در آن صورت گرفته است.

شهر اونتاش یک شهر سلطنتی و مذهبی است، از آن جهت سلطنتی که کاخ‌ های به جا مانده از آن مخصوص اشراف ایلامی ساخته شده است و از آن جهت مذهبی که دارای معابد مختلفی برای خدایان مختلف ایلامی است. اونتاش ناپیریشا در ساخت شهر دستور داده که برای هر دو دسته خدایان ایلامی مورد پرستش مردم ساکن در ارتفاعات و مردم ساکن در دشت‌ ها، معابدی برپا شود و معبد اصلی شهر که همان زیگورات شهر است، برای پرستش دو خدای اینشوشینک (مهم‌ترین خدای ساکنین دشت خوزستان) و نپیریشا (مهم‌ترین خدای ساکنین ارتفاعات) ساخته شده است، از اینرو بسیاری از باستان‌ شناسان معتقدند هدف اونتاش ناپیریشا در ساخت این شهر اتحاد بین مردم ساکن ارتفاعات و مردم ساکن دشت‌ بوده است.

شهر از سه حصار تو در تو ساخته شده است که در فاصله بین هر دو حصار، فضاهای تخصصی و ساخت و سازهای مخصوص به خود را دارد. آنچه تا کنون از کاوش‌های باستان‌ شناسی مشخص است، در بخشی از فاصله بین حصار بیرونی و حصار میانی، محله شاهی قرار دارد که کاخ‌ها و ورودی مجلل و معبد مخصوص به خود را دارد. در فاصله حصار میانی تا حصار درونی، محله تمنوس یا محوطه مقدس قرار دارد که معابدی برای خدایان مختلف برپا شده است. در حصار درونی نیز زیگورات به عنوان بلندترین و شاخص ترین بنای شهر ساخته شده است. در صحن زیگورات انواع اجزای معماری با جزئیات فراوان مانند سکوها و طاق‌ ها، آجرفرش‌ و معابد دیگر قرار دارند. سیستم دفع آب از سطح بناها و کل شهر از دیگر جلوه‌های نبوغ معماری و طراحی شهر است.

چغازنبیل در سال ۱۹۷۹ میلادی به عنوان نخستین اثر تاریخی از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت و معماری منحصر به فرد آن، در کنار زیگورات‌های کشف شده در میان رودان، برای باستان‌شناسان و علاقه‌مندان به تاریخ و میراث فرهنگی جهانی شناخته شده است. خاورشناسان چغازنبیل را قدیمی‌ترین ساختمان مذهبی شناخته شده در ایران می‌دانند.

عکس:مهدی مریزاد/برنا نیوز

منبع:سایت پایگاه میراث جهانی چغازنبیل محوطه تاریخی و موزه هفت تپه

باغ موزه آبادان

باغ موزه دفاع‌ مقدس آبادان یکی از بزرگترین موزه‌های طبیعی دفاع مقدس به مساحت ۲۷ هکتار و در محله بریم و همجواری با اروندرود و «فاو» عراق واقع است. این باغ موزه دارای آثار بکر و دست‌نخورده از عملیات‌های دفاع مقدس بوده و مزار هشت شهید گمنام در آن قرار دارد.

موزه دفاع مقدس آبادان یکی از بکرترین و بزرگترین موزه های طبیعی دفاع مقدس به مساحت ۲۷ هکتار که در منطقه بریم و با نام قدیمی نخلستان مطرح بود اکنون به واسطه دفاع و مقاومت مردمی این قسمت را به عنوان موزه دفاع مقدس آمادان و همچنین موزه جنگ پالایشگاه آبادان مورد نظر قرار گرفته است این مکان در صفر مرزی واقع در غرب آبادان همجوار با رودخانه اروند و مقابل شهر سیبه عراق قرار گرفته است.

این مجموعه بی نظیر در همجواری باشگاه انکس و نسب آبادان و همچنین در همجواری اروند صغیر و جزیره مینو نیز واقع گردیده است که به نوبه خود نه تنها می تواند جهت رایانه نور بلکه مهمان های نوروزی و همچنین جهت اربعین امام حسین علیه السلام قرار گیرد.

سوله ترکش خورده که یکی از بی نظیر ترین یادمان های باقی مانده از دفاع مقدس جنگ که نشانه مقاومت مردم آبادان را نیز در این سوره ترک خورده نشان می‌دهد. این سوله از سمت دیوارها و سقف و حتی روی زمین نشانه‌های جنگ و مقاومت مردم را در خود جای داده است

موزه دفاع مقدس آبادان دارای بزرگترین پارکینگ و امکانات گردشگری از لحاظ موقعیت مکانی دارای اهمیت می باشد‌. و حتی می توان به عنوان گردشگریهای روستایی. راهیان نور دانش آموزی و دانشجویی مورد استفاده قرار گیرد لازم به ذکر است که این مکان از لحاظ میراثی نیز مورد اهمیت و همچنین ثبت ملی گردیده است

عکس:ایکنا

پل ساسانی دزفول

پل قدیم دزفول مهم‌ترین اثر تاریخی دزفول است. این پل که دو منطقه شرقی و غربی دزفول را به هم وصل می‌سازد، در حقیقت یکی از راه‌های رابط منطقه جندی شاپور و سرزمین بین‌النهرین بوده، که به دستور شاپور اول ساسانی پس از پیروزی بر امپراتوری بیزانس در نبرد ادسا ساخته شده است.این پل بر روی پایه‌های پلی به جا مانده از دوره ساسانی بنا شده و در دوره‌های عضدالدوله دیلمی، صفوی و قاجار بازسازی شده است. این پل دارای ۱۴ دهانه است و آب رودخانه دز از زیر آن عبور می‌کند.

پل قدیم دزفول از معدود پل های تاریخی دنیا بود که عبور و مرور خودروها بر روی آن انجام می‌شد.

این ترددها میتوانست به تخریب تدریجی و سست کردن پایه‌ها و نابود شدن پل بی انجامد. از سال‌ ۱۳۸۹ تردد خودروها بر روی این پل باستانی متوقف شد و هم‌اکنون فقط گذر با پای پیاده از روی آن مجاز است.

عکس:امین نظری/ایسنا