راهنمای محلی خوزستان

تکاب؛ تنگه‌ای در خوزستان

تنگ تکاب در استان خوزستان واقع است. این معبر کوهستانی جاده قدیمی بین النهرین به استخر و جاده دوره اسلامی خوزستان به فارس بوده است. طول تنگه در حدود پنج کیلومتر است و رودخانه مارون از میان آن جریان دارد. تنگ تکاب دارای دو مدخل است. مدخل شرقی آن را سد مارون اشغال و عملاً تنگه را مسدود کرده است. در سمت شمال تنگه ارتفاعات کوه بدیل قرار دارد و در سمت جنوب آن ارتفاعات خائیز گسترده شده است. این تنگه از نظر تاریخی بسیار پراهمیت است. نبرد سپاه ایران به فرماندهی آریوبرزن و سپاه اسکندر مقدونی در این تنگه اتفاق افتاده است. تنگ تکاب در فاصله 11 کیلومتری شرق بهبهان واقع است.

منبع »: جماران /مسلم کج کلاهی

منطقه تاریخی و گردشگری تراز لالی

منطقه تراز لالی با داشتن آثار تاریخی یکی از مقاصد گردشگری این شهرستان است .

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما استان خوزستان ، شهرستان لالی در شمال خوزستان یکی از مناطق تاریخی ، طبیعی و گردشگری این استان است که در طول سال میزبان گردشگران می باشد .

یکی از این مناطق منطقه تراز که به لحاظ داشتن رودخانه ای دائمی محل سکونت و کشت وکارهای کشاورزی بوده است که به موازات این رودخانه ۴ کیلومتر کانال دست کند کشاورزی وجود دارد که اوج نبوغ معماری بومی آن برهه از تاریخ را نشان میدهد.
این کانال ها بصورت دو طبقه و بمنظور استفاده بهینه از دبی های مختلف سطح رودخانه ایجاد شده است که با کم و یا زیاد شدن آن در هر دو صورت آب درون کانال جریان داشته باشد
درون این کانال ها چاله هایی کوچک به منظور ته نشین شدن رسوبات وگل ولای جهت مسدود نشدن استفاده می شد و این کانال های علاوه بر استفاده کشاورزی جهت تامین آب ۷ آسیاب آبی نیاز کاربرد داشتند
به گفته اردشیر کوهزاد ، کارشناس میراث فرهنگی شهستان لالی ، این آثار در نوع خود بی نظیرهستند و معماران آن زمان نهایت استفاده درست را با بهرگیری از طبیعت انجام می داند.

وی افزود : این آثار باستانی با نقش ونگار های بومی مربوط به دوره قاجار می باشند.

طبیعت اطراف سد آب گُلوم بهبهان

بهبهان یکی از سرسبزترین شهرهای استان خوزستان است. در این منطقه گل‌های نرگس، آفتابگردان، بابونه، محمدی و… می‌رویند. این شهر سه نوع پوشش گیاهی درخت، درختچه و علوفه‌های مرتعی دارد. درخت‌های بادام کوهی، کُنار، کَهور، اُکالیپتوس، ریا، نخل، گز شاهی و درختچه‌های گَوَن، کهورک، رمیلک، پنج‌انگشت و علوفه‌های تاج خروسی سفید، موتر، گنجی و کاهوسا از عمده‌ترین گیاهان این منطقه هستند. این شهرستان در جنوب شرقی این استان قرار گرفته و مرکز آن شهر بهبهان است. این شهر به ۳ بخش مرکزی، زیدون، تشان (آغاجاری) و ۴ شهر و ۶ دهستان تقسیم شده است. این شهر از طرف شمال و شرق به استان کهگیلویه و بویراحمد، از جنوب به استان بوشهر و از غرب به شهرستان امیدیه محدود می‌شود. بهبهان موقیت ویژه‌ای دارد، چرا که در دشتی نزدیک به ارتفاعات زاگرس و بندرهای جنوبی واقع شده است. همین طور در گذرگاه چهار استان است و رودخانه‌های پر آب دارد. در ادامه تصاویری از طبیعت زیبای اطراف سد آب گُلوم در جنوب غربی بهبهان را مشاهده می کنید:

منبع »: جماران /مسلم کج کلاهی

روستای کوه زر روستانی نمونه گردشگری استان خوزستان و شوشتر

روستاها علاوه بر داشتن طبیعت بکر و زببا و آداب و رسوم آیینه ای از فرهنگ و تاریخ هستند که میتوان با سرمایه گزاری در حوزه گردشگری آن به اقتصاد روستا و نیز منطقه کمک شایانی کرد
روستای نمونه گردشگری به محدوده ای جغرافیای اطلاق می شود که در این محدوده یک یا چند و یا مجموعه ای از جاذبه های تاریخی و طبیعی و فرهنگی وجود دارد که وجود آنها انگیزه ای برای سفر و اقامت گردشگران خواهد بود.

در خوزستان تنوع بی نظیری از این روستاها وجود دارد که روستای کوه زر از نمونه های روستاهای شوشتر است که از لحاظ تاریخی فرهنگی و طبیعت دارای اهمیت فراوانی در منطقه می باشد

مهندس چهار محالی پژوهشگر تاریخ و فرهنگ و کارشناس مرمت و بناهای تاریخی پیرامون روستای کوه زر این گونه توضیح دادند که:

این روستا از طرف شمال به روستای دشت بزرگ و از جنوب به ماهور، از شرق به محوطه تاریخی شیوندی و از طرف غرب به تنگ عقیلی و رودخانه کارون محدود است.روستای کوه زر یکی از روستاهای بسیار زیبا در مسیر شوشتر به عقیلی می باشد که در پیرامون خود جاذبه های تاریخی و چشم اندازهای بسیار زیبائی دارد. جاذبه هایی نظیر بند چرخاب گرد، سایت تاریخی چرخاب گرد، چشمه یوز، اشکفت اناری و گوردخمه های داراچیتی و...که هرکدام به نوبه خود از اهمیت فراوانی برخوردارند . این روستای کوچک از ۳ محله تشکیل شده است.
از نکات مهم این روستا فرم معماری آن می باشد که بسیار شبیه خانه های قدیم شوشتر است . در بعضی از خانه ها ی این روستا شوادان وجود دارد که در کمتر روستایی این معماری ارزشمند مشاهده می شود که ا‌ین خود گواهی بر پیشینه این روستا می باشد

از آثار طبیعی اطراف این روستا میتوان به رودخانه سور (شور)و نمک زارهای اطراف آن نام برد
نمک زارهای اطراف روستای کوه زر یکی از مرغوبترین معادن نمک در سطح کشور و استان خوزستان می باشد که از دیر باز هر ساله تعداد زیادی از هموطنان قبل از بارش اولین باران پاییزی برای استفاده چه خوراکی و نیز به علت وجود رودخانه های فصلی شورو خاصیت درمانی آن به این منطقه سفر میکنند.
همچنین پدیده کریا ( نام محلی به معنی مه آلود ) - یک پدیده زمین شناسی که بر اثر استخراج نفت در مناطق شمالی تر بوجود می آید بدین ترتیب که حفره های بزرگی در زمین ایجاد شده و مسیر زیر زمینی آب شور پدیدار میشود.

در سالهای اخیر تورهای گردشگری با هدف معرفی هر چه بیشتر آثار روستاهای نمونه گردشگری توسط اداره میراث فرهنگی شوشتر برگزار شده است.

ابوالفضل مهدی پور فعال گردشگری و فرهنگی خوزستان

با سپاس از مهندس چهارمحالی و با یادی از مرحوم استاد عباس نژاد فتحی

شهر تاریخی و گردشگری ایذه در استان خوزستان

شهر ایذه در شرق استان خوزستان، یکی از شهر‌های تاریخی و گردشگری کشور محسوب می‌شود. شهری زیبا با مردمانی خوش رو، مهمان نواز و اصیل از ایل بختیاری که در بهار و تابستان آب و هوای معتدل و لذت بخش آن، میزبان طبیعت دوستان است. ایذه با داشتن جاذبه‌های دیدنی و تاریخی از جمله آثار باستانی غار اشکفت سلمان و طبیعت زیبای دشت سوسن، از زیباترین مناطق استان خوزستان به شمار می‌آید.

شهرستان ایذه در استان خوزستان قرار دارد که به سرزمین نگارکَنده‌ها و دشت‌های مخملی معروف است. قدیمی‌ترین نگارکنده‌های صخره‌ای و سنگی ایذه که اطراف دشت ایذه را فرا گرفته اند، به دوره "عیلام قدیم" بازمی گردند. فراوانی نگارکنده ها، ایذه را در جایگاه ممتاز جهانی قرار داده و به همین علت از آن به عنوان بزرگ‌ترین موزه سنگی روباز جهان یاد می‌کنند.

شهر ایذه از شهرهای دیدنی استان خوزستان است که در کنار جنگل‌های بلوط و رودهایی که از کارون سرچشمه می‌گیرند، به عنوان بزرگ‌ترین موزه روباز جهان که سنگ‌نگاره‌های تاریخی زیادی در خود جای داده، شناحته می‌شود.

ایذه که پیش از دوره پهلوی به مال امیر مشهور بود، از شهرهای استان خوزستان است که از دوره عیلامی‌ها برجای مانده است. باتوجه به این‌که اولین حجاری‌های ایران باستان در ایذه انجام می‌شده، این شهر را شهر نگارکنده‌های سنگی و صخره‌ای ایران نیز می‌شناسند.

حجاری‌های این شهر را می‌توان به عیلام قدیم و نو تقسیم کرد که دوره عیلام قدیم به سلسله سیمشکی متعلق است. در عیلام قدیم مناطق تاریخی چون نقش برجسته شاهسوار، سلسله سیمشکی و نقش برجسته خونگ اژدر وجود دارد و در عیلام نو کول فره (کول فرح)، روستای کهباد یک و اشکفت سلمان وجود دارند.

اشکفت سلمان: نیایشگاه تاریشا یا اشکفت سلمان، بزرگ‌ترین خط نوشته میخی ایلام‌ نو را در خود جا داده است. در اشکفت سلمان چهار نقش برجسته وجود دارد که دو تای آن داخل غار و دو تای دیگر در خارج از غار دیده می‌شود. بزرگ‌ترین نوشته خط میخی از دوره ایلامی در این غار موجود است که از زمان «شاهک عیلامی» به جای مانده و همچنین برای نخستین بار حضور مصور زن، دوشادوش مرد در نقش برجسته‌های این غار دیده شده است.

کول فرح: سنگ‌‌نگاره کول فرح شامل ۶ نقش برجسته است که به دوران عیلامیان (ایلام کهن) تعلق دارد و با توجه به تصاویری که در این سنگ‌نگاره نقش بسته و بقایایی همچون گورها، کانال آب، ساختمان‌ها و مناطق دیده‌بانی که از محل زندگی مردمان آن روزگار در میان کوه‌ها باقی مانده، می‌توان گفت این محل پرستشگاه نارسینا (یکی از خدایان ایلامی) بوده است.

از دیگر بخش‌های تاریخی این شهر قدیمی، پل شالو، شیرهای سنگی بردشیر (تندیس‌هایی از جنس سنگ)، مجسمه ایاپیر و پل ایذج است که از ویژگی های این پل جنس آن است که از سنگ و ملات ساروج بوده و بر روی بستر رودخانه‌ای خشک و بسیار عمیقی بنا شده‌ است. همچنین گفته می‌شود که در ایذج آتشکده‌ای قرار داشته که تا زمان هارون الرشید روشن بوده است.

اگر در محوطه‌های تاریخی این شهر گشتی بزنیم بردگوری‌ها (بردگوری همان سنگ گبری‌ها بر گورهای باستانی است که به دلیل اعتقاد زرتشتیان بر مقدس بودن خاک، مردگان را در محفظه‌های سنگی دفن می‌کردند) است که کوه‌های ایذه و بختیاری حکایت از جایگاه دین در میان اهالی این شهر پیش از اسلام و در ایران باستان داشته است.

فاطمه رحیماویان