راهنمای محلی خوزستان

برداشت انار در قلعه تل - خوزستان

برداشت انار و تولید رب انار در قلعه تل هر سال با آغاز پاییز رونقی ویژه میگیرد؛ زمانی که باغ های هزاروند در این منطقه به اوج باردهی میرسند و زنان و مردان محلی با شیوه ه های سنتی،انارهای مرغوب را به رب غلیظ، ترش مزه و کاملا طبیعی تبدیل میکنند؛ محصولی که هم هویت غذایی قلعه تل را نمایندگی میکند و هم به یکی از اصلی ترین منابع درآمد خانواده های این شهر تبدیل شده است .

عکس: تسنیم /مرتضی یاقوتی

مراسم عید دهوا حنینا (عید کوچک) منداییان در ساحل کارون

نهم آبان مصادف با عید کوچک یا همان دهوا حنینا در باور صابیین مندایی است؛آنها معتقدند در این روز آب حیات روان شده، گیاهان و نباتات رشد کردند، حیوانات، پرندگان و ماهی‌ها خلق شدند و شرایط زمین برای آدم فراهم شد و فرشتگان این روز را عید گرفتند.

منداییان معتقدند این روز متعلق به تکوین زمین است از این رو هر ساله در چنین روزی آن را جشن می‌گیرند. عید در زبان مندایی دهوا خوانده می‌شود و حنینا نیز به معنی کوچک است

دهوا حنینا از طلوع آفتاب تا طلوع آفتاب روز بعد ادامه دارد. در تمامی اعیاد روحانی مندایی در کنار غسل تعمید درفشی را برپا می‌کند

درفش نماد دینی منداییان است که فرشتگان در کره زمین پس از تکوین نصب کردند. درفش از ابریشم خالص، نی و بوته یاس است و بدین صورت است که نی را در زمین می‌گذارند و ابریشم را روی آن می‌گذارند و سپس یاس را که بوی معطری دارد بر روی آن قرار می‎دهند.منداییان به خدای یگانه، انبیای الهی، معاد، روز رستاخیز و منجی موعود اعتقاد دارند و منتظر ظهور منجی موعود خود که به نوعی پایان دهنده پلیدی ها است به نام "ملکا ان وش اوثرا" هستند.

صابئین مندایی قومی یکتاپرست و اهل کتاب هستند که به صورت گمنام در خوزستان زندگی میکنند و غالب مراسم این قوم همراه با تعمید در آب جاری می باشد در گذشته این قوم توسط یهودیان پس از جنگ و خونریزی زیادی از سمت نواحی اردن رانده شده و در دوره اشکانی به علت آزادی دینی وارد ایران شدند.از آنجا که اغلب مراسم این قوم همراه با تعمید در آب جاری بوده مناطقی را برای سکونت انتخاب میکردند که دارای رودخانه باشد.خوزستان به دلیل داشتن رودخانه های کارون ،کرخه و دز محل اصلی سکونت این قوم در ایران است.

در واژه محلی به این قوم صبی میگویند.

از آنجا که آداب و رسوم دینی مندایی‌ها با غسل در آب روان پیوند دارد در خوزستان این افراد در نزدیکی رودخانه‌های پرآبی که بیشتر در اهواز، خرمشهر، آبادان، دزفول و شوشتر جاری هست زندگی می‌کردند و هم اکنون نیز در شهر اهواز به فعالیت دینی خود و بیشتر به شغل طلاسازی مشغول هستند.

.صابئين مندايي پيروان حضرت يحيي (ع) از پيامبران بزرگ الهي هستند و عقيده ديني آنها برگرفته از عقيده حضرت آدم (ع) است كه تا آخرين پيامبر آنها حضرت يحيي(ع) ادامه يافته است.

دين صابئين مندايي از قديمي ترين آيين هاي الهي است و اصلي ترين ركن ديني آنها غسل تعميد است. اهواز، سوسنگرد، شوشتر و ماهشهر بيشترين محل سكونت آنها در خوزستان بوده است .

گزارش : ابوالفضل مهدی پور

عکس: مریم شهاب زاده

ابادان؛ شهری که هنوز بوی نفت، صدای لنج و خاطره‌ی مقاومت می‌دهد

جنوب ایران، جایی که نخل‌ها در باد خم نمی‌شوند و لنجها هر صبح با امید پهلو می‌گیرند، آبادان ایستاده است؛ شهری که جنگ را تاب آورد، نفت را نفس کشید و خاطره را در کوچه‌هایش نگه داشت. از موزه‌های خاموش تا خیابان‌های زنده، از دیوارهای زخمی تا غروب‌های ساحلی، آبادان نه فقط یک شهر، که یک روایت زنده از تاریخ، هویت و ایستادگی‌ست.

عکاس: مرضیه بهبهانی

پس از یک سال وقفه بازدید میدانی برای شروع مجدد پروژه مسیر گردشگری دسترس پذیر شوشتر، آغاز شد.

به گزارش رسانه تخصصی گردشگری وفرهنگی خوزستان روز یکشنبه ۲۷ مهر ۱۴۰۴ با حضور علی خرازی راهنمای بین المللی گردشگری و عضو شبکه گردشگری دسترس پذیر اروپا ENAT و با همراهی ابوالفضل مهدی پور راهنمای گردشگری شهر شوشتر، بازدید میدانی از جاذبه های گردشگری شهر شهر شوشتر و همچنین شرایط خیابان ها و کوچه های این شهر برای برنامه مسیر گردشگری دسترس پذیر شوشتر انجام شد.

در این بازدید که با برگزاری جلسه همفکری با حضور کارشناسان پایگاه سازه های آبی شوشتر آغاز شد، شرایط سازه های آبی و نقاط مثبت و منفی آن برای ایجاد زیرساخت مناسب دسترس پذیر، مورد بررسی قرار گرفت.

همچنین از شرایط مسیر های پیاده رو در خیابان های شوشتر، خانه مرعشی، خانه مقدم، اقامتگاه سنتی طبیب و خانه تاریخی مستوفیو سایر بخش ها نیز بازدید شد.
علی خرازی درباره این برنامه عنوان کرد: پس از پیشنهاد مدیرکل محترم گردشگری داخلی کشور مبنی بر ایجاد مسیر گردشگری دسترس پذیر به اینجانب در نمایشگاه بین المللی گردشگری کشور در سال ۱۴۰۲، سال گذشته بازدید های میدانی در شوشتر انجام شد که به واسطه های پاره ای از مشکلات اداری اجرای این پروژه با وقفه روبرو شد.
وی افزود: با حضور خانم قریب به عنوان معاون گردشگری استان و برگزاری جلسه با ایشان و نیز با مشورت با جناب دکتر حسین زاده مدیر محترم پایگاه جهانی سازه های آبی تاریخی شوشتر بازدید از مسیر. دوباره آغاز شده و سعی بر این است که به سرعت پیش رویم تا وقفه ایجاد شده جبران شود.
علی خرازی که دبیر انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان خوزستان نیز می باشد در مورد شرایط موجود در شهر شوشتر برای برنامه های دسترس پذیر عنوان کرد: وضعیت پیاده رو ها در خیابان های اصلی در شرایط به نسبت خوبی قرار دارد. البته در مسیر پیاده رو خطاهایی وجود دارد که به راحتی قابل رفع می باشند.
در زمان اجرای پاراتور نابینایان در شهر شوشتر یک سری امکانات و زیرساخت ها مانند ایجاد رمپ در اقامتگاه طبیب، نصب تابلوهای بریل، بروشورهای بریل و ... ایجاد شد که تا حدود زیادی کار را پیش برده است که نیاز به روزرسانی دارند ولی اکنون لازم است زیرساخت‌ها برای تمامی زیرمجموعه های دسترس پذیر (ناشنوایان, معلولین خرکتی، افراد سالمند و ...) تعریف شوند که نقاط مثبت و منفی در محوطه های مورد نظر و در مسیر میان آنها در بازدید امروز شناسایی شد.
علی خرازی با قدردانی از همکاران در شهر شوشتر برای همراهی در این بازدید گفت: به لطف خدا با حضور دوستان خوب ما در شهر شوشتر، می توانیم این پروژه را به خوبی اجرایی کنیم و بر مشکلات غلبه کنیم. لازم است که با ایجاد زیرساخت‌های دسترس پذیر به سمت گردشگری فراگیر پیش رویم تا همه افراد فارغ از هر نوع محدودیت در کنار هم سفر کنند تا بتوانیم به اهداف تحویل پایدار دست یابیم
علی خرازی آموزش را مهمترین موضوع در این فرایند عنوان کرد و افزود: همانند برنامه های پیشین آموزش بخش های خدمات گردشگری و آشناسازی مردم جامعه با موضوع گردشگری دسترس پذیر جزو اصلی ترین اهداف می باشند.
علی خرازی درباره مسیر گردشگری دسترس پذیر در سایر شهرهای استان گفت: برنامه‌هایی در حال پیگیری است که می توان به پروژه موزه باستان شناسی ایذه اشاره کنیم. بازدید های میدانی این موزه انجام شده و مدیریت محترم موزه پیگیر مسایل آن است تا پروژه را آغاز کنیم. همچنین موزه هفت تپه و پایگاه جهانی چغازنبیل که تجربه پارتورهای نابینایان توسط تیم راهنمایان انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان خوزستان را درسال های گذشته داشته که برای این برنامه ها امکاناتی نظیر بروشور اطلاعات چغازنبیل، ماکت آثار موزه و ... مهیا شده بود، پتانسیل بالایی در این زمینه دارد و جلساتی با مدیر محترم پایگاه چغازنبیل نیز برگزار شده است
همچنین برنامه هایی برای موزه شوش، منطقه اروند و یادمان شلمچه آماده شده و صحبت های اولیه نیز انجام شده و بزودی بازدید میدانی آنها نیز صورت می گیرد.
عضو شبکه گردشگری دسترس پذیر اروپا بر رعایت اصول استاندارد تاکید کرد و گفت: علیرغم تدوین شیوه نامه استاندارد سازی گردشگری دسترس پذیر، این شیوه نامه در بسیاری موارد به درستی رعایت نمی شود و خیلی از بخش ها به یک بروشور بریل یا یک رمپ بسنده می کنند که یک ضعف بسیار بزرگ است.

«کول‌فرح»؛ فریاد خاموش تاریخ از دل ایذه

تنگه‌ای تاریخی «کول‌فرح» در ۷ کیلومتری شهر ایذه در روستایی به همین نام قرار دارد. واژه‌ی «کول» به معنای دره و «فرح» به معنای شادی است.

سنگ‌نگاره‌های «کول‌فرح» نقش‌برجسته‌هایی باستانی هستند که بر روی آن‌ها نوشته‌هایی به زبان عیلامی حک شده است.

این مجموعه شامل شش بخش اصلی است که هرکدام به موضوعی خاص می‌پردازد.

با وجود گذر هزاران سال، این آثار ارزشمند هنوز نقش و هویت خود را حفظ کرده‌اند.

در گذشته، مردمانی که تصمیم‌های مهم در پیش داشتند، به این دره می‌آمدند؛ زیرا باور داشتند کول‌فرح برایشان شادی و خوش‌اقبالی به همراه می‌آورد.

به همین دلیل، بسیاری از سنگ‌نگاره‌های مذهبی آن دوران در همین تنگه ایجاد شده‌اند.بر روی این سنگ‌ها، نوشته‌ها و نقوش گوناگونی دیده می‌شود؛ برخی از آن‌ها پیکره‌های انسانی و برخی دیگر نمادهای آیینی هستند.

دلیل اینکه کول‌فرح را پرستشگاه می‌دانند این است که یکی از خدایان عیلامی به نام نارسینا در این محل پرستش می‌شده و در نظر مردم جایگاهی مقدس داشته است.تمامی نقش‌برجسته‌های این منطقه به دوران عیلامیان و ساسانیان بازمی‌گردد و از مهم‌ترین آثار تاریخی استان خوزستان به شمار می‌رود. این مجموعه در ۱۵ دی‌ماه سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.با این حال، کول‌فرح امروزه با خطر نابودی روبه‌رو است.

نگهداری‌های غیراصولی در گذشته، رسیدگی دیرهنگام نهادهای میراث فرهنگی، فرسایش طبیعی ناشی از بارندگی‌های فصلی، یادگاری‌نویسی و آسیب‌ رسانی برخی بازدیدکنندگان، و همچنین وجود زمین‌های شخصی در اطراف و داخل محوطه، همگی از عواملی هستند که موجب شده‌اند این پرستشگاه تاریخی با سرعت بیشتری نسبت به گذشته در معرض تخریب و زوال قرار گیرد.

عکس:علی معرف/ایرنا